خودروهای ضد مرگ

نسل آینده خودروها قرار است راحتی ما را تامین نمایند . نمونه‌های فراوانی از فناوری‌ها جدید در این راستا وجود دارند . اما یکی از معضلاتی که همیشه با خودرو و رانندگی همراه بوده و هست ، خطرهای فیزیکی و احتمال جراحت و حتی مرگ برای سرنشینان و افراد خارج از خودرو است . اگر چه در حال حاضر در این زمینه هم فناوری‌های قابل توجهی وجود دارند ، مثل حس‌گرهایی که حتی به خودرو امکان این را می‌دهند که خودشان پارک کنند، اما هنوز کافی نیستند.

بر اساس گزارشی که پاپ‌ساینس منتشر کرده، ولوو مدعی شده که تا 10 سال دیگر خودروهایی را به بازار عرضه خواهد کرد که سرنشینانش آسیب‌ناپذیر خواهند بود.

به عنوان گام اول،‌ قرار است که ولوو اوائل سال آینده، فناوری جدید خود که اصطلاحا ترن جاده‌ای نامیده می‌شود را آزمایش کند. با این فناوری، خودرو مجهز به سیستم کنترل سرعت قابل تنظیمی خواهد بود که باعث می‌شود فاصله خودروها در جاده از هم حفظ شود.

همچنین مدل 2011 ولوو اس.60 به سیستم تشخیص عابر پیاده مجهز است که در واقع ترکیبی است از رادار و دوربین برای تشخیص فاصله و خط سیر  هر جسم متحرکی در مقابل خودرو. اگر فردی مقابل خودرو ظاهر شود، خودرو به راننده با زنگ هشدار خبر خواهد داد و حتی اگر راننده هم به موقع عکس‌العمل نشان نداد، خودرو خودش به طور خودکار ترمز خواهد گرفت. این سیستم تا سرعت 32 کیلومتر در ثانیه به خوبی جواب می‌دهد. در سرعت‌های بالاتر هم دست کم قبل از برخورد سرعت خودرو بسیار پایین می‌آید.

البته برای ساخت خودرویی که واقعا هیچ مرگی به دنبال نداشته باشد، به سیستم‌های جدیدتر و پیچیده‌تری برای پیش‌بینی تصادف‌های شدید مخصوصا تصادف خودرو با سایر خودروها یا مواجه شدن با شرایط خطرناکی که احتمال تصادف و آسیب در آن‌ها بالا است، نیاز است. در این راستا هم، فناوری ارتباط خودرو به خودرو و سیستم‌های تشخیص علایم می‌تواند کمک‌کننده باشد. البته تا رسیدن کامل به این فناوری‌ها هنوز سال‌ها مانده،‌ باید دید ولوو می‌تواند به ادعای خود عمل کند یا نه.

هاری چیست؟

یک بیماری ویروسی فوق العاده کشنده است که باعث عفونت دستگاه عصبی مرکزی می گردد . تمامی حیوانات خون گرم  ممکن است به آن دچار شوند و به وسیله گاز گرفتن توسط حیوانات هار بیماری انتقال می یابد.          

اهمیت هاری از نظر بهداشت عمومی بر اساس تعداد موارد بیماری نبوده  بلکه در رابطه با مرگ و میر شدید ناشی از بیماری که عملا 100% بیماران را در بر می گیرد  می باشد و نیز برخورد فکری و احساسی  رنج و اضطراب افراد گاز گرفته شده در ترس از ابتلا به بیماری نیز خالی از اهمیت نیست  همچنین خسارت اقتصادی ناشی از صرف مدت زمان و طول درمان ضد هاری را شامل می گردد.

مخزن بیماری چه حیواناتی هستند؟

−       کلیه حیوانت خون گرم ٬ چه اهلی و چه وحشی به این بیماری حساس می باشند:

1.      حیوانات خانگی :مانند سگ ٬گربه ٬ گوسفند ٬ گاو ٬الاغ ٬ اسب  ٬ شتر

2.      حیوانات وحشی : مانند روباه ٬ گرگ ٬ شغال و...

3.      جوندگان: مانند موش خرما ٬ سمور

4.      پرندگان مانند خفاش 

راههای سرایت بیماری :

1.      اصلی ترین راه سرایت بیماری از طریق گاز گرفتن بوسیله حیوانات می باشد در مورد گربه و گربه سانان از طریق پنجه کشیدن انتقال بیماری صورت می گیرد زیرا گربه دائما مشغول لیسیدن پنجه هایش می باشد

وپنجه ها آلوده  به  بزاق میتواند ویروس را از طریق خراش منتقل نماید

2 – به وسیله مخاط وپوست : اگر خراش یا زخمی در پوست وجود داشته باشد و فرد با ویروس یا مخزن بیماری در تماس باشد بیماری قابل سرایت است .                                   

ضمنا سگها وگربه های به ظاهر سالم که در اواخر دوره نهفتگی بیماری هستند می توانند از طریق لیسیدن لب ، چشم وبینی افرادی که با آنها بازی می کنند بیماری را انتقال دهند .        

 علائم بیماری :

دوره نهفتگی :

این دوره در انسان 2-8 هفته بوده و ممکن است 10 روز تا 8 ماه بیشتر به طول انجامد .

طول این دوره به محل گزش و شدت زخم و مقدار ویروس وارد شده  به وسیله گاز گرفتگی بستگی دارد .

 هرچه محل زخم از سیستم عصبی مرکزی دورتر باشد دوره نهفتگی طولانی تر است .

دوره مقدماتی بیماری :

بعد از دوره نهفتگی ظاهر می شود مدت این دوره 2-3 روز است وبیمار دارای احساس اضطراب ونگرانی سردرد افزایش مختصر درجه حرارت بدن  بیقراری ، خارش وسوزش در محل زخم ،   افزایش بزاق ( تف اندازی)  بیخوابی  و تحریک  پذیری می باشد                                                    

دوره برانگیختگی :

مهمترین علائم این دوره تحریک پذیری شدید بیماری  نسبت به کلیه محرکها می باشد.

ترس از آب ،جریان هوا ،نور وسایر محرکها بیمار را به شدت متشنج کرده به طوری که دچار انقباضات شدید عضلانی شده وخود رابه در ودیوار می کوبد ،کف اطراف دهان را می پوشاند و بالا خره  بیمار با  افزایش  انقباضات  عضلانی ، نخوردن غذا ونیاشامیدن آب و بالاخره در اثر انقباضات عضله قلب و فلج دستگاه تنفس  فوت می نماید .              

علائم بیماری در حیوان :

 -هاری خشمناک

- هاری فلجی یا آرام

یا  به صورت هاری خشمگین است که خانه خود را ترک کرده وبه هر کس وبه هر چیز که سر راه حیوان باشد حمله می کند و آنرا گاز می گیرد.    کف از دهانش سرازیر شده و مرتب به زمین  می خورد  و صدایش  نا موزون می شود و بالاخره در اثر فلج دستگاه تنفس می میرد.

گربه معمولا به محل تاریک می رود و از نور گریزان است پنجه های آلوده گربه  مثل دندان سگ عمل می کند .        

حیوانات نشخوار کننده همگی مشکلاتی از نظر بلع دارند و آب و کف از دهانشان سرازیر می شود که در این موارد نباید دست داخل دهان حیوان کرد بزاقی که توسط گرگ دفع می شود خطرناکتر و سریع الانتقال تر از گزش حیوانات اهلی است 

راههای پیشگیری ازبیماری هاری :

مراجعه فوری به مرکز پیشگیری و درمان هاری  در صورت وقوع هر گونه حیوان گزیدگی.                                  

شستشوی فوری محل زخم با آب فراوان وصابون به مدت 10 تا 15 دقیقه.                                                  

خارج کردن کردن کف وصابون از لابلای زخم به وسیله شیلنگ آب یا پیستوله آب پاش.                                 

 ضدعفونی زخم با الکل 70 درصد یا محلول بتادین یک درصد.                                                             

تزریق واکسن هاری و درصورت نیاز تزریق سرم  بیماری هاری .                                                             

اقدامات پیشگیری جهت بیماری کزاز .

 ازبین بردن حیوانات ولگرد .

 واکسیناسیون ٬ قلاده گذاری و استفاده از پوزه بند برای سگهای صاحبدار.                                                

خود داری از ریختن زباله و پس مانده های غذایی در اطراف منزل .                                                     

جلوگیری از نزدیک شدن کودکان به سگهای ولگرد .  

آیا می دانید :

§         سالیانه بیش از 10میلیارد تومان صرف خرید واکسن  وسرم پیشگیری ودرمان هاری  در کشور می شود .

§         سالیانه بیش از 800میلیون تومان صرف خرید واکسن  وسرم پیشگیری ودرمان هاری  در استان خراسان  می شود .

§         بیشترین موارد حیوان گزیدگی در گروه سنی   (10-19ساله ) می باشد .

§         با توجه به تعداد50-60مورد مثبت  هاری حیوانی درسال  اگر وقفه ای درامر واکسیناسیون افراد حیوان گزیده  انجام گیرد ما شاهد مرگ صدها نفر خواهیم بود.

§         با اتلاف سگهای ولگرد ٬ رعایت اصول ایمنی توسط صاحبان سگهای خانگی  با واکسیناسیون و قلاده گذاری درصد قابل ملاحظه ای از حیوان گزیدگی کاهش می یابد .

§         عدم رعایت اصول ایمنی توسط  صاحبان سگهای  خانگی وگله اگر باعث گزش افراد شود پیگرد قانونی دارد .

§         ویروس هاری بی هوازی است یعنی در محیطی که اکسیژن وجود ندارد سریعا رشد می کند بنابراین چنین زخمهایی را حتی المقدور نباید بخیه زد و پانسمان نمود.

§         با توجه به این که 50 درصد موارد حیوان گزیدگی در عضو پا انجام می گیرد حفاظت و بستن پا ها با جوراب ضخیم یا پارچه های ضخیم مهم است   ( بخصوص چوپانان)

تاریخچه دامپزشکی در ایران:

نگاهی به جغرافیای ایران:

مساحت ایران حدوداً1،648،195کیلومترمربع است.وبیش از90% آندرناحیه معروف به فلات ایران قرار دارند.فرورفتگی یافلات مرکزیایران که امروز بیابانی بی آب وعلف است که   اطراف آنرا کوها فرا گرفتنه اند.درمغرب ایران رشته کوههای زاگرس از شمال غربی به جنوب شرقی به طول1000کیلومتروعرض200کیلومتر کشیده شده است.دراین کوهها که     ارتفاعاشان 1000-1700 متراست دره ها یی متعدد وچین خوردگیهایی متوازی به طول 50-100 وعرض 10-200کیلومتروجود دارند.در دامنه های پرارتفاع کوههای زاگرس هنوز  بقایایی از جنگلهای بلوط ،گردو، بادام وپسته   ی وحشی وجود دارند. وکمی پایین تر در دره ها،  مو،انار،انجیر،و…می یروند.در این نواحی کشت گندم،جو،پنبه،تنبابکو ،و… انجام می گیرد.در امتداد خمیدگی کرانهای دریای خزر در قسمت شمالی مثلث فلات ایران ،سلسله جبا ل البرز قرار گرفته  است.این رشته کوه،سدی بلند وباریک را می سا  زد که ناحیه ساحلی پر از گیاه را از منطقه بیا بانی مرکزی جدا می کند . در بخش مرکزی ایران دو رشته کوه داخلی،میانی فرورفته را احاطه می کنند که   خشک ترین کویر  جهان است.

انسان و حیوانات در عصر نوسنگی:

انسان در این عصر که دورانش حداکثر10000 سال به طول  انجامید به پنج اختراع بزرگ دست یافت.صیقل دادن سنگ ،زراعت،گله داری،کوزه گری وساختن انواع ظروف،شروع   به خانه سازی.اهلی کردن حیوانات که با اهلی کردن سگ آغاز شده بوددر دوران نوسنگی پیشرفت کرد.

انسان در عصر نوسنگی به اهلی کردن و پرورش گله های بزرگ گوسفند ، بز ، خوک ، گاو و پرورش کبوتر ، غاز و اردک پرداخت . اهلی کردن حیوانات ظاهراً از آسیا آغاز شد .   در این عصر و پس از سایر حیوانات وحشی اهلی شد و به خدمت انسان در آمد . از همین عصر نو سنگی یا قبل از آن است که انسان علاوه بر استفاده از پوست حیوانات از  پشم گوسفندان و الیاف گیاهانی چون کتان برای خود لباس می دوخت . تغذیه از شیر گاو نیز در همین ایام شروع شد .

سابقه حیوانات در لرستان:

دره خرم آباد لرستان که به طول 15 کیلومتر و عرض 10 کیلومتر بین کوههای آهکی منبع ذخیره آب ، کشیده شده است از نظر غار ها و مساکن انسان و وجود حیوانات جالب   است . « هول و ویلر » بیش از 9000 ابزار سنگ چخماق تراشیده شده و 6000 تکه استخوان حیوانات را شناسایی کردند . این آثار مربوط به عصر پارینه سنگی در اواخر دوره  موستری (50000 سال قبل ) تا اواخر دوره زارزی (12000 قبل ) است . در نواحی « هومیان » و «میرملاس » و « دوشه » از توابع لرستان تصاویر جانوران و آدمیان که قدمتشان  به حدود 15000 سال قبل از میلاد می رسد با رنگ های سیاه و زرد و سرخ بر سنگ ها نقش بسته است . اصولاً انسان در جنوب غربی ایران در حوالی 8000 سال قبل از میلاد ابتدا بز و گوسفند را اهلی کرد و به کشت گندم و جو پرداخت . در میانه هزاره ششم قبل از میلاد تحولات پر اهمیتی در جنوب غربی ایران به وقوع پیوست . گاو را اهلی  کردند و شیوه های آبیاری را برای کشت معمول داشتند .

دامپزشکی پیش از تاریخ:

انسان دوره غار نشینی نیز به نوعی دامپزشکی انجام می داده است . از تصاویر کنده کاری شده بر روی دیوارهای برخی از غارها چنین بر می آید که در مهمانی های اسرار  آمیز غارها ، موبدان و جادوگران به سلامت حیوانات  توجه کرده و اعمالی انجام می دادند . اینان نخستین پزشکان و دامپزشکان بودند . بدین ترتیب نوعی طب و دامپزشکی  مذهبی ابداع شد که طی قرون و اعصار ادامه یافت . چراغ علم نخستین بار در عصر نو سنگی ، حدود 10000 سال پیش در خاورمیانه افروخته شد ، جانوران را اهلی کرده و در  مورد فیزیولوژی و زندگی آنان تجربیاتی کسب کردند .چوپانان بیابان گرد نیز باید اولین دامپزشکان و شاید پزشکان باشند . الزاماً لز شکسته بندی و جا انداختن استخوان ها  که برای گوسفندان و گاوان پیش می آمد اطلاع حاصل کردند و با داروهای گیاهی نیز آشنا شدند . اینان علاوه به درمان جراحت ها و شکسته بندی و جا انداختن و دررفتگی  مچ پا از برخی بیماری های دیگر نیز بالاجبار اطلاع کسب کردند . اولین دخالت های بهداشتی بشر باید برای کمک گاو در موقع زایمان باشد . بشر اولیه در ایران همانند سایر  نقاط جهان وقتی به دامداری و کشاورزی پرداخت ، چون اعتقاد داشت علت بیماری ها نوعی جنون و اختلالات مغزی ناشی از رسوخ دیو در مغز بیماران است و بیماری ها  ناشی از ارواح خبیثه هستند . برای دور کردن ارواح خبیثه به مُثُل اعلای حیوانی توسل می جست که بیماری را از حیوانات دفع نماید . از بررسی تاریخی علم پزشکی و  دامپزشکی پیش از تاریخ چنین بر می آید که پزشکی و دامپزشکی پیش از تاریخ عمدتاً با هم نشأت  گرفته و با هم به پیش می رفت و چنانکه در بحث های مربوط به ایرانیان  توسط یک فرد انجام می گرفت .

نقش دام ها در زندگی آریاییها:

ایرانیان آریایی ، مردمی دامدار ونیمه کشاورز بودند و دامها یعنی مایه برکت و قدرت آن ها ، مورد توجه شدید قرار داشتند . این مهاجران گله های گاو و اسب را تربیت می   کردند ، زمین را شخم زده و برای خود و دام هایشان آذوقه تهیه می کردند . بیماریها را ناشی از اراده برخی از خدایان می دانستند . بنابراین ، جشن های مذهبی و قربانی    کردن را برپا می داشتند تا خشم خدایان را مهار کرده و لطف ایشان را مورد توجه خود نمایند .

دام پزشکی آریاییها:

در زمینه دامپزشکی و دامپروری اینان دو رساله به دست آمده یکی رساله بغازکوی و دیگری رساله دامپزشکی دکن . قدیمی ترین سندی که از دانش ایرانیان آریایی نژاد  درباره حیوانات باقی مانده ، لوحه ای است که از هیتیهای آریایی در کشور هوریانی میتانی در ناحیه بغا کوی ترکیه به دست آمده است . در سال 1893/1311 هجری قمری « جیم میل » یک کتاب فوق العاده قدیمی مربوط به گاو کشف کرد . در پی کشف این کتاب ، مشخص شد که آریاییان هند و ایرانی از زمانهای بسیار دور بیماری گاوان را می شناختند و درمان می کردند . از این کتاب چنین بر می آید که طاعون گاوی ، سیاه زخم ، نوعی آنژین شدید ، نفخ شدید شکم ، مننگو آنسفالیت ، چرخش ، دیسانتری ، پیروپلاسموز را می شناختند . این کتاب که باید هند و ایرانی تا حدی نمایانگر دامپزشکی ایران است . در ضمن در زمره نخستین مدارک دامپزشکی جهان است .

دامداری و دامپزشکی دوران ماد:

از کاوشهای باستان شناسی به دست آمده ، چنین معلوم می شود در سرزمینی که مادها به آن گام گذاشته اند، در عصر حجر ومس مردم به کار زراعت دامداری مشغول بودند. از نقوش فراوان نشخوارکنندگان بر ظروف آنها به اهمیت دامپروری پی می بریم. ولی هنوز اثری از اسب نبود. دامها برای مادها ، منبع اصلی ثروت بودند. ساکنان«مانا» مانند مردم نواحی دیگر سرزمین ماد، بیشتر به دامداری مشغول بودند وپرورش گوسفند وگاو وشتر دو کوهانه مرسوم بود. دامپزشکی مادها همان دامپزشکی آریاییان همان دامپزشکی بابل است.

تمدن دامپزشکی و پزشکی و دامداری در ایران:

در ایران قدیم (دورانهای هخامنشیان ، سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان) اهمیت بسیاری بر پرورش ونگهداری حیوانات ودامپزشکی داده شده است. این موضوع در پرورش ونگهداری اسبان نژاده ی سواره نظام اعصار مختلف ایران باستان نمود ویژه ای می یایبد. برای حیوانات درمانگاها وآسایشگاه های در اوخر دوران سلوکی وطلوع دوران اشکانیان وجود داشته است. مسلماً تشکیلات دامپزشکی ودامپروری نیز وجود داشته است. مسئول تشکیلات دامپزشکی ودامپروری ایران در طول تاریخ امیرآخور یا آخورسالار بوده که میر آخوران جزء تحت نظر او کار می کردند وامور دامپزشکی ودامپروری مملکت را اداره می نمودند. میرآخوران علاوه بر شخصیت بالنسبه متخصص دامپروری وداپزشکی که داشتند، عموماً از افراد مهم مملکت واز سرداران قشون بودند. پزشک ودامپزشک، در ایران قدیم هر دو رهسپر یک وادی ویک فن بوده و آموزش آنان در موسسهء واحد، انجام می گرفته است. ولی از قراین بر می آید که در دوران ساسانی تفکیک وظایف پزشک ودامپزشک شروع شده بود. در ایران قدیم مردم به چهار طبقه روحانیون یا کاتوزیان، ارتشیان یا نیساریان کشاورزان یا نسوریان ، پیشوران یا اهنو خوشی تقسیم می شدند. پزشکان ودامپزشکان در طبقه روحانیون قرار داشتند، بعداً جابجای انجام گرفت وحداقل برخی از آنها به طبقه سوم انتقال یافتند. در دوران ساسانیان، به طور کلی باید گفت اساتید پزشکی ودامپزشکی در طبقه موبدان جای داشتند ولی طبیبان ودامپزشکان حرفه ی از آنان جدا بوده ودر طبقه دبیران جای داشتند وتشکیلات بهداشتی ودامپزشکی کشور نیز در سازمانهای دبیران (ادارات)جای داشتند.

تاریخچه نامگذلری 14 مهر ماه به عنوان روز دامپزشکی:

در سالهای 1369-1368، انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران طرح اولین کنگره دانشجویی دانشجویی دامپزشکی ایران را پایه ریزی نمود. هیأ ت اجرایی این کنگره جهت معرفی و شناساندن حرفه دامپزشکی و تجلیل از خدمات بسیار مهم و ئشایان توجه دامپزشکان و همکاران سایر رده های حرفه دامپزشکی به فکر نامگذاری روزی به عنوان روز دامپزشکی افتاد . بعد از نظر خواهی های فراوان قرار شد که روز بنیانگذاری او.لین تشکیلات آکادمیک ایران ، بعنوان روز دامپزشکی اعلام شود. لذا تحقیقات گسترده ای در این زمینه صورت گرفت و بر اساس تاریخچه تأسیس دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران مشخص شدکه تاریخ تأسیس و نقل و انتقال دلنشکده دامپزشکی کخ در ابتدا به نام مدرسه عالی بیطاری تأسیس و سپس به نام دانشکده دامپزشکی خوانده می شد ، تماماً به دلیل تقارن با آغاز سال تحصیلی در مهر ماه صورت گرفته است . به همین منظور مهر ماه بعنوان ماهی از سال که می تواند روز دامپزشکی در آن نامگذاری شود انتخاب شد ولی روز خاصی مطرح نشد که بتواند ملاک قرار گیرد.بدین ترتیب دانشجویان از استاد دکتر حسن تاج بخش یاری جستند که ایشان مجموعه ای از مطالب جمع آوری شده خود را در اختیار دانشجویان قرار  داد مبنی بر اینکه در چهاردهم هر ماه ایرانی (گؤس = روز گوش ) بر اساس تاریخ ایران و اسلام ، ایرانین برای سلامتی حیوانات آرزو نموده و دعا می خواندند که در قطعنامه اولین کنگره دانشجویان دامپزشکی ایران دردانشگاه تهران چهارده مهر به عنوان روز دامپزشکی اعلام شد . ولی متأ سفانه به دلایل ناکافی و غیر مستدل مورد موافقت شورای فرهنگ عمومی کشور قرار نگرفت . ولی در نهایت با وجود کش و قوسهای فراوان ، در نهایت پس از پیگیریهای مستمر تمامی دلسوزان و مسؤ ولان مراکز و دستگاههای دامپزشکی و برگزاری همایش گرامیداشت روز دامپزشکی در سال 1378 بالاخره روز دامپزشکی ( 14 مهر ) در شورای فرهنگ عمومی به تصویب رسید .

منبع:www.veterinari.com

برگرفته شده از : کتاب تاریخ دامپزشکی و پزشکی ایران تالیف دکتر حسن تاجبخش و فصلنامه شماره چهار دامپزشکی

انرژی هسته ای

استفاده اصلی از انرژی هسته‌ای، تولید انرژی الکتریسته است. این راهی ساده و کارآمد برای جوشاندن آب و ایجاد بخار برای راه‌اندازی توربین‌های مولد است. بدون راکتورهای موجود در نیروگاه‌های هسته‌ای، این نیروگاه‌ها شبیه دیگر نیروگاه‌ها زغال‌سنگی و سوختی می‌شود. انرژی هسته‌ای بهترین کاربرد برای تولید مقیاس متوسط یا بزرگی از انرژی الکتریکی به‌طور مداوم است. سوخت اینگونه ایستگاه‌ها را اوانیوم تشکیل می‌دهد.

چرخه سوخت هسته‌ای تعدادی عملیات صنعتی است که تولید الکتریسته را با اورانیوم در راکتورهای هسته‌ای ممکن می‌کند.

اورانیوم عنصری نسبتاً معمولی و عادی است که در تمام دنیا یافت می‌شود. این عنصر به‌صورت معدنی در بعضی از کشورها وجود دارد که حتماً باید قبل از مصرف به صورت سوخت در راکتورهای هسته‌ای، فرآوری شود.الکتریسته با استفاده از گرمای تولید شده در راکتورهای هسته‌ای و با ایجاد بخار برای به‌کار انداختن توربین‌هایی که به مولد متصل‌اند تولید می‌شود.سوختی که از راکتور خارج شده، بعداز این که به پایان عمر مفید خود رسید می‌تواند به عنوان سوختی جدید استفاده شود.

فعالیت‌های مختلفی که با تولید الکتریسیته از واکنش‌های هسته‌ای همراهند مرتبط به چرخه‌ سوخت هسته‌ای هستند. چرخه سوختی انرژی هسته‌ای با اورانیوم آغاز می‌شود و با انهدام پسمانده‌های هسته‌ای پایان می‌یابد. دوبار عمل‌آوری سوخت‌های خرج شده به مرحله‌های چرخه سوخت هسته‌ای شکلی صحیح می‌دهد.

اورانیوم

اورانیوم فلزی رادیواکتیو و پرتوزاست که در سراسر پوسته سخت زمین موجود است. این فلز حدوداً 500 بار از طلا فراوان‌تر و به اندازه قوطی حلبی معمولی و عادی است. اورانیوم اکنون به اندازه‌ای در صخره‌ها و خاک و زمین وجود دارد که در آب رودخانه‌ها، دریاها و اقیانوس‌ها موجود است. برای مثال این فلز با غلظتی در حدود 4 قسمت در هر میلیون (ppm4) در گرانیت وجود دارد که 60 درصد از کره زمین را شامل می‌شود، در کودها با غلظتی بالغ بر ppm400 و در ته‌مانده زغال‌سنگ با غلظتی بیش از ppm100 موجود است. اکثر رادیو اکتیویته مربوط به اورانیوم در طبیعت در حقیقت ناشی از معدن‌های دیگری است که با عملیات رادیواکتیو به وجود آمده‌اند و در هنگام استخراج از معدن و آسیاب کردن به جا مانده‌اند.

چند منطقه در سراسر دنیا وجود دارد که غلظت اورانیوم موجود در آنها به قدر کافی است که استخراج آن برای استفاده از نظر اقتصادی به صرفه و امکان‌پذیر است. این نوع مواد غلیظ، سنگ معدن یا کانه نامیده می‌شوند.

استخراج اورانیوم

هر دو نوع حفاری و تکنیک‌های موقعیتی برای کشف کردن اورانیوم به کار می‌روند، حفاری ممکن است به صورت زیرزمینی یا چال‌های باز و روی زمین انجام شود.

در کل، حفاری‌های روزمینی در جاهایی استفاده می‌شود که ذخیره معدنی نزدیک به سطح زمین و حفاری‌های زیرزمینی برای ذخیره‌های معدنی عمیق‌تر به کار می‌رود. به‌طور نمونه برای حفاری روزمینی بیشتر از 120 متر عمق، نیاز به گودال‌های بزرگی بر سطح زمین است؛ اندازه گودال‌ها باید بزرگتر از اندازه ذخیره معدنی باشد تا زمانی که دیواره‌های گودال محکم شوند تا مانع ریزش آنها شود. در نتیجه، تعداد موادی که باید به بیرون از معدن انتقال داده شود تا به کانه دسترسی پیدا کند زیاد است.

حفاری‌های زیرزمینی دارای خرابی و اخلال‌های کمتری در سطح زمین هستند و تعداد موادی که باید برای دسترسی به سنگ معدن یا کانه به بیرون از معدن انتقال داده شوند به‌طور قابل ملاحظه‌ای کمتر از حفاری نوع روزمینی است.

مقدار زیادی از اورانیوم جهانی از (ISL) (In Sitaleding) می‌آید. جایی که آب‌های اکسیژنه زیرزمینی در معدن‌های کانه‌ای پرمنفذ به گردش می‌افتند تا اورانیوم موجود در معدن را در خود حل کنند و آن را به سطح زمین آورند. (ISL) شاید با اسید رقیق یا با محلول‌های قلیایی همراه باشد تا اورانیوم را محلول نگهدارد، سپس اورانیوم در کارخانه‌های آسیاب‌سازی اورانیوم، از محلول خود جدا می‌شود.در نتیجه انتخاب روش حفاری برای ته‌نشین کردن اورانیوم بستگی به جنس دیواره معدن کانه سنگ، امنیت و ملاحظات اقتصادی دارد.

در غالب معدن‌های زیرزمینی اورانیوم، پیشگیری‌های مخصوصی که شامل افزایش تهویه هوا می‌شود، لازم است تا از پرتوافشانی جلوگیری شود.

آسیاب کردن اورانیوم

محل آسیاب کردن معمولاً به معدن استخراج اورانیوم نزدیک است. بیشتر امکانات استخراجی شامل یک آسیاب می‌شود. هرچه جایی که معدن‌ها قرار دارند به هم نزدیک‌تر باشند یک آسیاب می‌تواند عمل آسیاب‌سازی چند معدن را انجام دهد. عمل آسیاب‌سازی اکسید اورانیوم غلیظی تولید می‌کند که از آسیاب حمل می‌شود. گاهی اوقات به این اکسیدها کیک زرد می‌گویند که شامل 80 درصد اورانیوم می‌باشد. سنگ معدن اصل شاید دارای چیزی در حدود 1/0 درصد اورانیوم باشد.

در یک آسیاب، اورانیوم با عمل سنگ‌شویی از سنگ‌های معدنی خرد شده جدا می‌شود که یا با اسید قوی و یا با محلول قلیایی قوی حل می‌شود و به صورت محلول در می‌آید

معدن سنگ لاشه ونارچ

موقعیت جغرافیایی:

این معدن در داخل محدوده منگنز ونارچ قرار دارد.که در 35 کیلومتری جنوب غرب شهرستان قم قرار داردکه تمام راه ازقم تا معدن ونارچ آسفالته می باشد . ارتفاع ماکزیمم منطقه از سطح دریا 1700 متر و اختلاف ارتفاع نسبی منطقه از 150 متر تجاوز نمی کند.در منطقه معدنی ارتفاع تا 60 متر می رسد. منطقه دارای آب و هوای خشک است و وتغییرات دمایی آن 45+ تا 15- درجه  سانتی گراد می باشد.

 زمین شناسی:

کلاً ناحیه قم بخشی از یک حوضه رسوبی مرکب و گسترده می باشد که بر روی پی سنگ متشکل از سنگهای آتشفشانی ـ رسوبی به سن ائوسن و بخشی از الیگوسن قرار دارد . کلاً 90000 تن ذخیره برای محاسبه شده است . لایه آهکی با ضخامت حدود 50 متر و مشخصات N78E ،74SE   می باشد .

معدن منگنز کوه مره

این معدن دارای گواهینامه کشف کشف به شماره 36890 مورخ 22/12/63 به نام آقای انارکی بوده است . موقعیت معدن در 70 کیلومتری جنوب غرب تهران قرار دارد. آب و هوای منطقه کویری است و دارای زمستانهای سرد و خشک و تابستانهای گرم است . منطقه معدن شامل دو سری تشکیلات آتشفشانی و رسوبی است سنگهای آتشفشانی شامل توفهای داسیتی ، آندزیتی به رنگ سفید و سفید متمایل به سبز است ، که کانی سازی در این تشکیلات صورت گرفته است . ماده معدنی به صورت رگه ای و در برخی نقاط به صورت لنز با امتداد شمال شرقی ـ جنوب غربی و شیب 60 تا 70 درجه به سمت جنوب قرار دارد . ذخیره آن قسمت از معدن که در سطح قابل رؤیت است و امکان استخراج روباز را دارد ، 5672 تن تخمین زده شده است .

معدن سرب ، نقره، سیلیس و خاک صنعتی شاکین

موقعیت جغرافیایی :

    معدن شاکین شامل دو معدن سرب و نقره و سیلیس و دیگری معدن خاک صنعتی می باشد . محل عملیات اکتشافی آن در فاصله 83 کیلومتری جنوب غربی قزوین قرار دارد.70 کیلومتر از مسیر تا آبادی صادق آباد راه اصلی است . این محدوده در نقشه نوبران قراردارد .

زمین شناسی :

محدوده شاکین از سنگهای رسوبی و آذرین مربوط به دورانهای اول ، سوم و چهارم تشکیل شده است . در دولومیت ها و آهکهای این محدوده که دارای امتداد شرقی ـ غربی می باشد آثار کانی سرب با گانگ باریت و کلسیت دیده می شود . خاک صنعتی موجود هم که ناشی از تجزیة توفها و لاو های آندزیتی است در این ناحیه مشاهده می شود  که رنگ آن در نقاط مرغوب تر و دارای مواد آهکی کم تر سفید و مایل به قرمز و در نقاط دارای مرغوبیت پایین تر سفید و مایل به سبز است .

تاریخچه فعالیت معدنی :

پروانه اکتشاف آن به شماره 4028806ـ10/3/51 و به نام آقای سید تقی میری صادر گردیده و گواهینامه کشف آن به نام ایشان به شماره 403428 مورخ 31/3/55 در محدوده مذکور برای سه نوع ماده معدنی سرب و نقره و خاک صنعتی با ذخیره 74000 تن به عیار 10 تا 12 درصد سرب و 200 گرم نقره در تن و 225000 تن خاک صنعتی با هزینه عملیات اکتشافی 5695000 ریال صادر و سپس به شرکت شاکین منتقل شده است. پروانه بهره برداری برای سرب و نقره به شماره 414035 مورخ 25/12/55 صادر و در تاریخ         12/4/56 با طرح بهره برداری شرکت شاکین از خاک صنعتی موافقت شده است. شرکت شاکین در تاریخ 26/4/80 به اداره کل معادن و فلزات اعلام کرد که به دلیل پائین بودن درصد آلومین و بالا بودن عیار  آهن خاک صنعتی و عدم موفقیت در جلب نظر بازار مصرف ،تقاضای لغو قرارداد را دارد ، که با آن موافقت شد . پس از آن در تاریخ 1/12/73 شرکت شاکین اعلام نمود که در صدد است از مخلوط سیلیس باطله که  پس از شستشو حاصل می شود و خاک صنعتی موجود و مکمل های دیگر خاک نسوز تهیه و وارد بازار مصرف نماید .

    در معدن سرب و نقره و سیلیس شاکین ، سرب و نقره به صورت زیر زمینی استخراج شده و در حال حاضر تونلها و حفریات قبل تخریب گردیده است . اما سیلیس آن به صورت روباز استخراج شده و جاده دسترسی به معدن مناسب می باشد . تا سال 57 شرکت شاکین اقدام به ایجاد کارخانه فلوتاسیون سرب و نقره نموده و در سال 1360 و با در خواست شرکت، پروانه بهره برداری لغو و در سال 1368 مجدداً از طریق قرارداد استخراج و فروش، هر دو معدن به شرکت شاکین واگذار شده است . این شرکت طی سالهای 69  تا  70  در معدن سرب و نقره فعالیت استخراجی داشته و به علت افزایش هزینه فلوتاسیون و کاهش قیمت سرب در بازار جهانی از استخراج سرب و نقره منصرف و به ذخیره سیلیس موجود در محدوده معدن روی آورده است. در تاریخ 4/10/1381 سازمان صنایع و معادن استان قزوین ، تقاضای تفکیک محدوده سیلیس از سرب و نقره را نموده و دلایل خود را نیاز شرکت شیشه به سیلیس و فراهم بودن امکانات تهیه خوراک برای کارخانه شیشه و نیز مقرون به صرفه نمودن ذخیره سرب مطرح نموده است .

کندوکاوی در ریشه های انقلاب ایران

کندوکاوی در ریشه های انقلاب ایران[1]

                                                                                        عباس ملکی

انقلاب ایران قطعاً یکی از انقلابهای بزرگ است. انقلاب اجتماعی و یا بزرگ عبارت است از انتقال و دگرگونی سریع و اساسی حکومت و ساختارهای اجتماعی و تحول در ایدئولوژی غالب کشور. انقلاب اسلامی در شمار انقلاب های اجتماعی قرار دارد. زیرا از یک سو سبب تغییر در اساس و نوع حکومت گردید و از سوی دیگر به تحول در ایدئولوژی غالب و رسمی کشور و خط مشی های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در ابعاد داخلی و خارجی انجامید. برخی از انقلاب ها حتی با هدف تغییر انسانها می آیند. یعنی علاوه بر تغییرات اجتماعی و سیاسی، قصد دارند که انسان را که اساسا لذت جو و منفعت طلب و در پی سود شخصی است به انسان هایی متعالی و دارای آرمان های بزرگتر مانند عقیده، استقلال کشور و یا دستیابی به موارد مشخص تبدیل نمایند.

هر انقلاب در بستری از شرایط شکل می گیرد و بدون وجود آن شرایط هیچ تحول عمده ای صورت نمی پذیرد. انقلاب اسلامی ایران نیز از این مقوله مستثنی نیست. در مورد عوامل به وجود آورنده انقلاب تا کنون بسیار بحث شده است من نیز از دیدگاه خود این مسئله را می شکافم:

1.      موزائیک فکری مردم ایران

نهضت تنباکو، انقلاب مشروطه، جنبش ملی شدن صنعت نفت، قیام 15 خرداد 1342 و سرانجام انقلاب اسلامی، مجموعه پنج حرکت بارز سیاسی اجتماعی تاریخ معاصر ایران هستند که هر یک به نوبه خود تاثیرات مهمی در اندیشه و عمل جامعه سیاسی ایران نهاده اند. بصورت کلی ایرانیان از لحاظ فکری تحت تاثیر نیروهای متعددی هستند. اولین آنها هویت ملی آنان است. دوم عنصر مذهب و یا مکتب تشیع است. سوم تحولات تاریخی این کشور است که به نوعی به حافظه تاریخی مردم تدریجا اضافه شده است.

-هویت ایرانی: شکل گیری هویت ایرانی به عنوان یک انگاره سیاسی و مذهبی به اواسط دوره ساسانیان و پادشاهی اردشیر بر می گردد. اما تکامل این مفهوم یک روند طولانی تاریخی دارد. هویت ایرانی شامل ملیت و قومیت است که به نژاد آریایی باز می گردد. دوم آنکه ایرانیان همواره خداپرست بوده اند. با ظهور اسلام به قول دکتر اسلامی ندوشن، "ایرانیان با آوردن اسلام، تغییری بنیادی در بعضی از شئون پدید نیاوردند. اعتقاد به پروردگار یکتا برجای ماند و ابلیس به جای اهریمن نشست. آتشکده تبدیل به مسجد گردید. نمازها و نیازها تنها تعییر شیوه دادند." ادبیات و زبان فارسی نیز بخشی از هویت ایرانی است که نقشی اساسی و محوری در هویت بخشی ایفا کرده و می کند.  

-هویت ملی: هویت ملی پدیده ایست که به 200 سال اخیر مربوط می شود. سرزمین مشترک، منافع مشترک، حقوق و دولت مشترک و یک حس روان شناسی فردی و جمعی از عناصر هویت ملی است. همان عنصری که هویت ایرانی، یعنی دین و زبان مشترک را تشکیل داده است، مقدمه ای برای هویت ملی ایران شده است. در ایران هویت ملی نیز سابقه ای بیش از 200 سال دارد و در دوران هایی مانند صفویه درایران نوعی ناسیونالیسم وجود داشته است. به همین دلیل میهن دوستی بخشی از فرهنگ عمومی ایرانیان است که توسط مبانی تشیع تقویت شده است.

-تشیع: انقلاب اسلامی در ایران و تاسیس جمهوری اسلامی در این کشور از نقطه نظر تاریخی حاصل یک سری رویدادهائی است که با پیوستن اکثریت ایرانیان به مکتب فکری شیعی و به عبارت دیگر رسمیت یافتن این مذهب از قرن شانزدهم میلادی آغاز گردید. در واقع یکی از عوامل مهمی که انقلاب اسلامی را از تمامی انقلاب های دگرگون ساز دیگر قرن حاضر متمایز می کند، همین ریشه های عمیقی است که این انقلاب در گذشته تاریخی دارد. اساسی ترین موضوع در بررسی نقش تشیع عبارت است از اصل "امامت " و تشخیص "امام" که نه تنها در زمینه اختیارات قضائی ،اجرائی و حتی نظامی جانشین پیامبر است ، بلکه مصداقی از ابعاد روحانی رسالت پیامبرانه نیز بحساب می آید. از نظر شیعه ، حکومت تنها در صورتی مشروعیت پیدا میکند که مرتبط با امام معصوم باشد. لذا حکومت هائی که بنام اسلام فرمانروائی می کرده اند کمتر مورد تائید شیعیان بوده اند. در موارد بسیاری شیعیان علاوه بر نافرمانی، بر علیه این حکومت ها بپا خواسته و قیام کرده اند.

-تحولات تاریخی: در عصر صفویه، برای اولین بار، در ایران، تشیع حکومتی فراگیر تشکیل میدهد. هرج ومرج و فلاکتی که بعد از سقوط صفویه حاکم میشود و سیاست سردی که نادر شاه نسبت به شیعه اعمال میکند، موجب میشود که بسیاری از علمای تراز اول ایران به نجف  مهاجرت کنند. با به قدرت رسیدن سلسله قاجار و به پایان رسیدن دهها سال جنگ داخلی ،سه عاملِ  بی ریشگی مذهبی فرمانروایان قاجار، جنگهای ایران و روس، که علما با صدور فتوای جهاد و تشویق وترغیب مردم برای پیوستن به جنگ نقش با اهمیتی از نظر حکومت یافته بودند، باعث گردید تا علما بخشی از قدرت و نفوذ زمان صفوی خود را باز یابند. ولی آنان تمایل چندانی به نزدیکی و سهیم شدن در قدرت دربار قاجار نشان نمیدادند و نجف همچنان بعنوان قلب حوزه علمیه تشیع باقی ماند. فتوای میرزای شیرازی را میتوان نقطه عطف عصر جدید در زندگی سیاسی اجتماعی روحانیت دانست.از این تاریخ به بعد روحانیت کم و بیش بصورت جزء جدائی ناپذیری از مبارزات سیاسی جامعه در می آید.

بى‏توجهى به ارزشها و معتقدات جامعه و مقابله با ارزشهاى اسلامى، مشخصه اى از سلطنت شاه در دوره 57ـ1342 و از عوامل زمینه ساز انقلاب اسلامی است.در جامعه‏اى مانند ایران که 98 درصد جمعیت آن مسلمان و بیش از 90 درصد آنها پیرو مذهب شیعه هستند، هیچ دولتى نمى‏تواند این عامل وحدت بخش را نادیده بگیرد. اما رژیم شاه با گستاخى خود علیه مذهب و روحانیت، مصداق این بى‏توجهى شده، مورد خشم و نفرت مردم قرار گرفت. بر همین اساس یکى از عوامل عمده بروز انقلاب اسلامى، تلاش شاه در زیر پا گذاشتن ارزشها و سمبلهاى دیرین اجتماعى بود که ریشه عمیقى در مذهب داشتند. این حرکت و تلاش شاه، از سالهاى 1340 به بعد بسیار واضح‏تر شد و بخش بزرگى از مخالفین رژیم شاه با تمسک به اسلام و مذهب به مقابله با وى برخاستند. تقلید و اقتباس شاه از سکولاریسم، نفى میراث اسلامى، نفرت از اعراب و تجلیل از گذشته پیش از اسلام، تأکید بیش از حد برناسیونالیزم قومى و نژاد، تغییر تاریخ اسلامى به تاریخ شاهنشاهى و جستجوى‏پایه‏هاى نظرى و تاریخى براى مشروعیت سلطنت، تغییر در قوانین و مقررات و حذف مواد مربوط به اسلام در آنها و...مسایلى بودند که واکنش اقشار و طبقات مذهبى را برمى‏انگیخت.

شاه طى یک برنامه حساب شده به سمتى مى‏رفت که دین را هم، به عنوان بخشى از مدرنیزاسیون جامعه، غربى کند و در یک جامعه بشدت مذهبى، نقش دین را همانند جهان غرب تنزل دهد، بدون این که به تفاوت زمینه‏هاى فرهنگى و تاریخى دو جامعه و دو دین توجه داشته باشد. یکى از دلایل اقبال گسترده مردم به اسلام در دهه آخر سلطنت شاه، اصرار بیش از حد رژیم در محو ارزشهاى اسلامى بوده است، بنا بر این نارضایتى مردم به این خاطر روز به روز تشدید مى‏شد. مدلهاى لباس، الگوى مصرف، رواج اشیاء لوکس، ادبیات و موسیقى مبتذل و بسیارى از مسائل دیگرى که ترویج مى‏شد چیزهایى نبود که با روح فرهنگى اصیل ما سازگار باشد ولی هر چه رژیم بیشتر تلاش مى‏کرد، مردم بیشتر حساس مى‏شدند. این موج گسترده، در سالهاى آخر سلطنت شاه به طور کامل بر روند انقلاب و اعتراضات مردم حاکم شد و همه شعارها و پیرایه‏ها را تحت الشعاع قرار داد و انقلاب به طور عملى در قالب اسلام و سمبلها و شعائرهاى مذهبى قرار گرفت به همین دلیل در این دوره، سخنرانیهاى سیاسى اسلامى به مساجد و منابر و حسینیه‏ها کشیده شد و مردم از مراسم و شعائر مذهبى همانند نماز جماعت، نماز عید فطر، شهادت، اربعین، تاسوعا و عاشورا به عنوان وسیله پوششى براى تحرک خوداستفاده نموده، همه چیز را از دست رژیم شاه خارج ساخته بودند.

مجموعه عوامل فوق که به موزائیک فکری ایرانیان باز می گردد باعث گردید که ایرانیان در آستانه انقلاب اسلامی دارای ذهنیتی پیچیده و تاریخی باشند. از یکطرف نسبت به دخالت خارجی بدگمان بوده و از طرف دیگر استبداد داخلی حکومت را تحمل نکردند. از طرف دیگر به عنصر ایرانیت بها داده و از سوی چهارم مذهب و کارکردهای آن بیشترین ابزار را برای بسیج و راهنمایی طبقات مختلف تمهید نمود. نقش امام خمینی در رهبری انقلاب نقشی یگانه و بی بدیل است، اما جا دارد که از نقش دیگر نخبگان موثر در ایجاد موزائیک فکری نیز یاد شود. یکی از مهمترین بخش های شکل گیری ذهنی ایرانیان در آستانه انقلاب به تلاش دکتر علی شریعتی باز می گردد. زندگی کوتاه و پر ثمرش که جز نوشتن و سرودن دردها و دغدغه ها و دریغ ها و آرزوهای یک ایرانی مسلمان نبود، گواه گویای شخصیت و ویژگی روحی اوست. شاید برجسته ترین ویژگی کلام او نیز همان همدلی و پیوند مستقیم با مخاطبانش بود. شریعتی بعلت تسلط برعلوم مذهبی وهم بر فرهنگ و تمدن جدید نقش ویژه ای در تحرک جوانان و بیداری نسل جوان ایفا کرد. او در آشنا ساختن جوانان با آنچه که خود داریم سهم بی نظیری ایفا کرد. یکی از دانشجویان در دانشگاه صنعتی شریف اخیرا برای تحقیق خود مصاحبه ای با استاد محمد رضا حکیمی انجام داده است. جایگاه حکیمی در ذهن شریعتی از آنجا معلوم می شود که او تنها وصی دکتر شریعتی است و شریعتی در وصیت نامه خویش مفصلا در باره فضائل او سخن گفته است. او در پاسخ محمود سرکاری خرمی می گوید:

" من در ســال 1314 در مشهد متولد شدم. دکتر شریعتی هم متولد 1312 در مشهد بود. من از نوجوانی به کانون نشر حقایق دینی می رفتم. این کانون توسط پدر دکتر شریعتی ایجاد شده بود. در آنجا با دکتر شریعتی آشنا شدم. از همان دوران با دکتر روابطمان نزدیک شد. بدون شک دکتر نقش بسیـار مؤثری در انقلاب داشت. او در بیداری جوانان نقش عمده ای داشت. سروکار او بیشتر با روشنفکران و جامعه تحصیل کرده بود نه عوام. از قبیل این جامعه دانشجویان بودند. دکتر شریعتی تقریباً 70 درصد افرادی که در دانشگاه بودند یا در بازار ولی دارای روحیه دانشگاهی بودند را متوجه انقلاب ساخت. دکتر شریعتی یک فریادگر است نه یک فقیه و مفسر قرآن. این مطلب را خود دکتر هم اعلام کرده بود. منتها فریادگری اگر بخواهد به نتیجه برسد، یک ایدئولوژی می خواهد. دکتر شریعتی هم تشیع علوی را برگزیده بود. تشیعی که با ظلم و سلطنت ناسازگار است ، نه تشیع ظاهری. بنابراین دکتر شریعتی قطعاً در جریان انقلاب و مذهبی شدن جامعه روشنفکر نقش داشته است. در ضمن باید گفته شود که حدود 30 درصد از جمعیت دانشگاه مذهبی بودند و اگر دکتر شریعتی هم نبود آنان انقلاب می کردند. در یکی از سخنرانی های دکتر در حسینیه ارشاد که من هم در آن حضور داشتم، بین سخنرانی دکتر با چشمی گریان به من نگاه کرد و گفت : پای همه قرارداد های استعماری امضای دکتر و مهندس فرنگ رفته است، باعث خجالت امثال بنده؛ در حالیکه در مخالفت با استعمار امضای آخوند نجف رفته دیده می شود."

2.      استبداد دستگاه حاکمه

دو عامل استبداد داخلى و استیلاى خارجى در ایران، دست به دست هم داده، ملت ایران را از بسیارى از حقوق سیاسى و اجتماعى خود محروم کردند. استبداد، خود به خود حاکى از فشار و اختناق، خفقان، فقدان آزادى و ارعاب و شکنجه است و به میزان امنیت سیاسى اجتماعى در جامعه، به حقوق ملت و رفتار رژیم با مخالفین خود مربوط مى‏شود. بدین لحاظ یکى از ریشه‏هاى مخالفت ملت با رژیم شاه را باید در همین عامل جستجو کرد. استبداد شدید شاه و به تبع او دولتمردان ایرانى، امرى آشکار و زبانزد همگان بود. وى به جز قدرت خویش قدرت دیگرى برایش قابل تحمل نبود. هرگاه احساس مى‏کرد فردى از مقدارى نفوذ مردمى برخوردار شده است، اگر مقامى رسمى داشت‏ بلادرنگ او را بر کنار مى‏کرد و چه از مقامات باشد چه از مردم، حتى او را نابود مى‏نمود. شاه طى دوران حکومت 37 ساله خود به طور دایم کنترل خود را بر جامعه و سیاست ایران افزایش داد. قانون اساسى کاملا مورد سوء استفاده وى قرار مى‏گرفت و عملا از استقلال قوا خبرى نبود و تمام تصمیمات مهم - و از جمله انتصاب و برکنارى نخست وزیر و وزراء، صاحبان پست‏هاى بالا، استانداران و غیره - توسط شاه اخذ مى‏شد. البته سلطه شاه بر سیاستهاى نظامى و خارجى کشور از بقیه آشکارتر بود. در این دوران، شاه با تفرقه انداختن بین افراد و سازمانهاى داراى وظایف متداخل و ایجاد و تحریک دشمنى و حسادت بین آنها حکومت مى‏کرد. همچنین نهادهایى مانند بازرسى شاهنشاهى، ساواک، نیروهاى مسلح شاهنشاهى، دادگاههاى نظامى و افراد ذینفوذ خاص و قدرت اقتصادى و سیاسى خانواده سلطنتى در راستاى هدایت نهادهایى مانند دفتر نخست وزیرى و وزراء، مجلس، مطبوعات و غیره و در جهت منافع و خواسته شاه، عمل مى‏کردند و گاه خود، وظایف اینها را انجام مى‏دادند. کابینه هیچ تصمیم مهمى نمى‏گرفت.

شاه با ایجاد سیستم اقتدارگراى تک حزبى تلاش مى‏کرد که در همه شؤونات جامعه دخالت نموده و همه افراد و طبقات اجتماعى را به اطاعت‏خود درآورد. اراده حاکم، فقط اراده شاه بود. شاه همه چیز را تحت کنترل خود در آورده و یک شبکه پلیسى مقتدر براى سرکوب ناراضیان ایجاد کردکه در واقع به عنوان یکی از تکیه گاههای مهم شاه در آمد. در شکل گیرى ساواک (سازمان اطلاعات و امنیت کشور) ـ که از اواخر سال 1335 کار خود را آغاز کرد ـ آمریکا و اسرائیل نقش عمده‏اى داشتند. ساواک از چنان بودجه عظیمى برخوردار بود که مى‏توانست تمام طرحهاى مورد نظر شاه را اجرا کند. ساواک به روزنامه‏ها و مجلات در مورد درج اخبار و مقالاتشان، رهنمود مى‏داد، در مورد همه کسانى که قرار بود به مقاماتى برسند، از جمله نمایندگان مجلس تحقیق مى‏کرد. بازجویى و محاکمه افرادى را که علیه رژیم مخاطره انگیز بودند، به عهده مى‏گرفت، رادیو و تلویزیون را زیر سانسور داشت. صلاحیت استخدام همه داوطلبان براى کار در ادارات دولتى، و حتى در مواردى، بخش خصوصى را تعیین مى‏کرد. از همه امکانات لازم براى تعقیب و دستگیرى، بازداشت، و شکنجه مخالفان برخوردار بود. همچنین ساواک در راستاى کنترل مخالفین در خارج از کشور، پول‏هاى هنگفتى براى رؤساى ساواک در خارج ارسال مى‏کرد و به اشخاص داخلى یا سیاستمداران خارجى و از جمله یکصد روزنامه و نشریه خارجى مبالغ بسیارى حق السکوت مى‏داد. ساواک با فشار بى‏رویه و بازداشت‏هاى غیر ضرورى کسانیکه در واقع خطر زیادى براى رژیم نداشتند، خود بر موج نارضایى در طبقات مختلف مردم مى‏افزود.

یکى از مشخصات جامعه ایران در سالهاى 57ـ 1342، گسترش و رواج انواع فساد (ادارى، مالى و اخلاقى) در ارکان دولت و جامعه است که در نتیجه آن ثروت ملت توسط دولت و دربار سلطنتى حیف و میل مى‏شد و یا به جیب یغماگران خارجى مى‏رفت. فساد مالى نیز به نوبه خود تکمیل کننده این فرایند است. معاملات دولتى در داخل و خارج به طور عمده با رشوه بود، اختلاس از داراییهاى دولت، بسیار مرسوم بوده، مقامات درجه اول حکومت، همگى در خارج براى خود حسابهاى بانکى داشتند و دارایى غارت شده را به خارج منتقل مى‏کردند. وامهاى بسیار کلانى به دلالان و وابستگان به رژیم داده مى‏شد. خزانه مملکت همچون حساب شخصى شاه بود و به انحاء مختلف از آن برداشت مى‏شد. گوشه دیگرى از حیف و میلهاى رژیم شاه، مربوط به اسراف و ولخرجى در کارهاى بیهوده و تبلیغاتى بود، برگزارى مراسم و جشنها و صحنه سازیهاى تبلیغاتى رژیم پهلوى از این گونه است که عمدة جهت جبران کمبودها و نقص‏هاى اساسى سلطنت و نیز جبران احساس بى‏اعتمادى و ناامنى درونى خود شاه برگزار مى‏گردید. اوج این جشن ها جشن 2500 ساله شاهنشاهی بود. این جشنها و مراسم بى‏محتوا که مردم را سرگرم مى‏ساخت، موجب اسراف و ولخرجى زیادى مى‏شد. علاوه بر این  فساد اخلاقی و فحشا به صورتهاى مختلف، جامعه را فرا گرفته و توسعه یافت و حکومت هم علاوه بر این که ممانعتى ایجاد نمى‏کرد، با وسایل مختلف به آن دامن مى‏زد، قمارخانه ‏هاى مجهز و کازینوهاى شبانه‏روزى وابسته به دولت، همیشه دایر بود و پولهاى هنگفت بدست آمده از نفت در آنها صرف مى‏شد و در نهایت به مجامع معتبرترى از همین نوع در خارج منتقل مى‏شد.

3.      روابط خارجی شاه

ایران یکی از مهمترین کشورهای جهان بلحاظ استراتژیکی و ژئوپلیتیکی است. از نقاط قوت این کشور می توان به همسایگی با 15 کشور در مرزهای خاکی و آبی خود اشاره داشت.  این کشور دومین دارنده ذخائر نفت خام در جهان پس از عربستان سعودی، و دومین دارنده ذخائر گاز جهان پس از فدراسیون روسیه است. به همین دلیل همواره دیگر اقوام و ملل به این کشور نظر داشته و روابط با ایران برای آنان مهم بوده است. حکمرانان ایران همواره کوشیده اند با ایجاد موازنه بین نفوذ قدرت های بزرگ ،کشور را حفظ کنند اما در این زمینه گاه توفیق چندانی نیافته اند. ولی از لحاظ سنتی، تجربه کشور چنین می نمود که در روابط با متحدین خود پیوسته بازیچه دست قدرت های خارجی قرار میگیرد. احساس حقارت، خشم، دلزدگی عمیق و تمکین آمیخته به احتیاط و چاپلوسی نسبت به زورمندان، در برخورد ایرانیان با ممالک قدرتمند و مسئولان کشور انعکاس داشته است. این امر با دیدگاههای گوناگون توسط طبقات مختلف و درکل جامعه، احساس می گردید. مداخله تاریخی سایر ملل و آخرین آنها یعنی ایالات متحده آمریکا بصورت حیرت انگیزی در میان مردم ایران با نفرت همراه شد. زمانی که مستشاران نظامی آمریکا در خیابان های تهران و یا اصفهان با اتوموبیل های با شیشه سیاه که داخل اتوموبیل معلوم نبود تردد می کردند، هیچکس نسبت به آنان احساس گرم نداشت، بلکه این طور تفسیر می شد که آمریکا برای آنکه پول نفت ایران را نپردازد، بجای آن با تعریف پروژه های اقتصادی و نظامی بی مصرف سعی می نماید منابع مالی ایران را در آمریکا نگه دارد.

به دنبال کودتای 28 مرداد، شرکت های نفتی آمریکائی 40% از سهم تولید نفت ایران را که پیش از ملی شدن صنعت نفت تماما از سوی شرکت نفت ایران و انگلیس کنترل می شد بدست آوردند. از این دوره به بعد آمریکا به تدریج جای پای خود را در صحنه اقتصادی سیاسی و نظامی ایران تحکیم بخشیده به گسترش حوزهء نفوذ خود پرداخت. طی دهه های  1950  و  1960 دولت های آیزنهاور، کندی، جانسون و نیکسون کمک های بی سابقه و گسترده ای به رژیم پهلوی کرده ضمن تقویت نظامی و اقتصادی این رژیم  با راه اندازی و آموزش دستگاههای امنیتی همچون" ساواک"  رژیم شاه را در سرکوبی ملت مسلمان یاری می دادند.

درمورد علت این حمایت آمریکا از رژیم بطور خلاصه باید گفت که رژیم شاه حامی منافع آمریکا در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس و یکی از عمده ترین هم پیمانان آن کشور بود. این رژیم یکی از دو " ستونی "  بود که سیاست آمریکا در خاورمیانه متکی بر آنها بود. عربستان سعودی ستون دیگر بود. سیاست بومی کردن مسائل منطقه ای به آمریکا امکان داد تا ازطریق تجهیز قدرت های هر منطقه مخالفان حفظ منافع آمریکا را سرکوب کند. دولت ایالات متحده برای گسترش نفوذ خود در منطقه و همچنین ممانعت از دسترسی شوروی به آبهای گرم خلیج فارس و محصور کردن نفوذ کمونیسم "پیمان سنتو " را تشکیل داد که در واقع با "پیمان ناتو" و" پیمان سیتو" یک زنجیرهء دفاعی سرتاسری را در مقابل شوروی بوجود می آورد. در راستای این سیاست  سیل انواع تسلیحات مدرن بسوی ایران سرازیر شد و رژیم شاه مجاز شمرده شد که بجز تسلیحات اتمی هر نوع سلاح دیگری را که بخواهد بتواند در اختیار بگیرد. در عوض حکومت شاه نیز در پشتیبانی از منافع آمریکا اقدامات گوناگونی انجام می داد. از جمله آنها حمایت از رژیم های مرتجع منطقه و سرکوب جنبش های مخالف در منطقه، حمایت از رژیم صهیونیستی اسرائیل و تامین بیش از 70% نفت مورد نیاز اسرائیل، کمک به حکومت دست نشانده ویتنام جنوبی، حمایت از حکومت های غرب گرای آفریقائی و کمک به آنان در مبارزه علیه نفوذ کمونیسم، پشتیبانی از معاهده کمپ دیوید میان مصر و اسرائیل، باز گداشتن دست آمریکا در غارت منابع نفتی ایران، در اختیار قرار دادن راهها و تسهیلات دریائی و هوائی برای مقاصد نظامی و تجاری آمریکا، استقرار دو پایگاه استراق سمع آمریکائی ها در خاک ایران در مجاورت مرزهای شوروی، خرید تسلیحات آمریکائی ها به قیمت های گزاف و در اختیار قراردادن بازار ایران برای کالاها و خدمات آمریکائی بود.

4.      نارسائی های اقتصادی در دوران قبل از انقلاب

دردهه های اول و دوم 1300 ایران داری اقتصادی نسبتاً بسته بود که بر کشاورزی سنتی استوار شده بود. در آغاز قرن بیستم و با بالاگرفتن نقش نفت در اقتصاد صنعتی و پیدایش نفت مداخله خارجیان در ایران بیشتر شد. این عوامل طی نودسال اخیر درجهت تطبیق ساخت اقتصاد ایران با منافع غرب، نقش آفرینی اساسی داشته اند. پس از جنگ جهانی دوم توسط ملی گرایان و اصلاح طلبان باکمک نیروهای مذهبی به امید حفظ استقلال سیاسی و توسعه و تحول اقتصادی و اجتماعی در ایران حرکتی در جهت ملی کردن نفت صورت گرفت، ولی با کودتای 28مرداد 1332 مجدداً ایران هرچه بیشتر در چنگال انگلیس و آمریکا فرو رفت. پس از آن شاه دست بیگانگان بخصوص آمریکا را برای اعمال نظر و نفوذ خود در ایران باز گذاشت تا ساختار اجتماعی و اقتصادی مورد نظرخودرا در ایران ایجاد کنند و انقلاب سفید در سال 1342 بهترین برنامه برای ایجاد چنین منظوری بود. درنتیجه وابستگی بیش ازحد دولت به درآمدهای نفتی، افزایش واردات محصولات عمده کشاورزی و پرداخت یارانه موجب شد که در اوایل دهه 1350 کشاورزی به حاشیه رانده شود و ازروند کلی توسعه عقب بماند. از طرفی هزینه های عمومی و زیربنائی دولت افزایش چشمگیری یافت و این افزایش موجب شکوفائی برنامه ضربتی صنعتی کردن دولت گردید و بنابراین دولت دربخشهای مختلف اقتصادی و بافت نهادین جامعه رسوخ کرد. البته  بیشتر پروژه‏هاى بزرگ اجرا شده طورى نبودند که بینه و بنیانهاى صنعتى - اقتصادى ایران را تقویت و در طول زمان، این مملکت را از نظر صنعتى و پروژه‏هاى زیربنایى مستقل و خود کفا سازند. بلکه طرحهاى بى جهت ‏بزرگى بودند که چندان مطابق شرایط ایران طراحى نشده بودند، در حد اسراف گران و پرخرج بودند، بیشتر جنبه نمایشى داشته و به همراه اسلحه‏هاى فوق پیچیده و گرانى که خریدارى مى‏شد و نیز کالاهاى لوکس و تجملى مصرفى، اتکاى اقتصادى ایران به غرب را بشدت افزایش مى‏داد و منافع آنها عمدتا به جیب شرکتهاى آمریکایى مى‏رفت. دستگاه ناکارآمد اداری ایران نیز قادر به کنترل آنها نبود، زیرا بسیار عریض و طویل شده و به انواع زدوبندها و فسادهای مالی آلوده بود. بنابراین پروژه های بزرگ ملی از زمان خود عقب می افتادند و پیمانکاران خارجی که باعوامل داخلی شریک بودند به این بهانه و دلایل دیگر هزینه های پیش بینی شده پروژه هارا افزایش میدادند.

ازطرفی الگوی مصرف در ایران بتدریج تغییر کرد ودرچهارچوب الگوی مصرف شهری توسعه و تنوع یافت. رژیم به شکلهای مختلف مردم را به مصرف گرائی تشویق و ترغیب میکرد و برای پاسخ گوئی به مصرف گرائی روبه تزاید مردم در درجه اول واردات را افزایش داد که بخش عمده آن کالاهای مصرفی و واسطه ای بود و دردرجه دوم تولید از طریق ایجاد صنایع مونتاژ افزایش داده و درآمد نفت تنها منبع تامین هزینه این اقتصاد بود. ازدیگر نارسائیهاى اقتصادى و اجتماعى حاصل از برنامه‏هاى نوسازى و صنعتى شدن جامعه ایران مساله ایجاد فاصله عمیق طبقاتى در جامعه ایران در عهد پهلوى است، بطورى که  یکى از دلایل عمده نارضایتى مردم در زمان حکومت پهلوى شکاف و اختلاف عظیم طبقاتى بین معدودى اقشار بسیار غنى و مرفه جامعه –که شامل اطرافیان شاه، و صاحبان قدرت و نفوذ در دستگاه پهلوى می شده - و اکثریت عظیم توده مردم است، چرا که نحوه توزیع در آمدهاى ملى در دوران رژیم پهلوى آشکارا غیر عادلانه بوده است. بنابراین در سطح کلان و اساسی، اقتصاد ایران روزبروز بسمت عدم تعادل و درهم ریختگی پیش می رفت، اما در سطح خرد و علیرغم توزیع بسیار ناعادلانه کالا و پول، بعلت حجم بالای پول و کالای درگردش ـ که ناشی از درآمد نفت بود ـ چند صباحی سطح مصرف عمومی روبه افزایش بود ویک رضایت مندی اقتصادی نسبی عمومی وجود داشت.

زنگ خطر زمانی بصدا درآمد که با تمهیدات آمریکا از سال 1974، کشورهای عمده مصرف کننده نفت از چند سو برای کنترل وکاهش تقاضای نفت اقدام کردند؛ اقداماتی مانند صرفه جوئی، جانشینی سوختهای دیگر و تعبیه ذخائر استراتژیک. این امر باعث شد که در سال 1355، تقاضای جهانی نفت روبه کاهش گذارد و قیمت آن ثابت ماند. بنابراین تولید نفت ایران افت کرده و درآمدهای نفتی ایران کاهش یافت. طرح های ملی مانند سد سازی و نیروگاه سازی که دچار آن اوضاع بودند و بموقع حاضر نشدند اثر خودرا نشان دادند. سوء استفاده های کلانی که در عقب افتادن پروژه ها و ناهماهنگی صنعت و اقتصاد ایران اثر زیادی داشتند آشکار شد و اطرافیان شاه به افشای فسادهای مالی یکدیگر پرداختند. باطن و حقیقت اقتصاد شاه داشت برای همه آشکار می شد. همچنین درسایه این اقتصاد، نارضایتی سیاسی و فرهنگی مردم بسیار بالارفته بود و زمانی که درهم ریختگی اقتصادی آشکار شد، شاه و رژیم شاه را زمین گیر کرد. سیاست ریاضت اقتصادی و صرفه جوئی در هزینه های دولتی و همزمان با آن مبارزه با گرانی  که با فشار به اصناف و بازاریان همراه بود  نه فقط حاصلی ببار نیاورد  بلکه بر عدم رضایت عمومی افزود. فطع مستمری عدهء کثیری از کسانی که از بودجهء  نخست وزیری و سایر دستگاههای دولتی استفاده می کردند  و بسیاری از آنان اشخاص دست وپادار و بانفوذی بودند، بر جمع مخالفان دولت افزود و فشار بر اصناف و بازاریان  بدون اینکه تاثیر زیادی در مبارزه با گرانی و تورم بگذارد این گروه را بیش از پیش ناراضی کرد.

5.      ضعف و بی تصمیمی شاه و اراده استوار امام خمینی

علل ضعف و بی تصمیمی شاه، که شخصیت و خصوصیات ذاتی او و آثار جسمی و روانی بیماری مهلک سرطان میتواند از عوامل عمده و اساسی آن باشد، موجب شد که شاه، نه فقط خود قاطعیت و جسارت لازم برای رویاروئی با بحران های بزرگ را نداشته باشد، بلکه از سپردن اختیار و مسئولیت به اشخاص جسور و کاردان هم بیمناک باشد. اما درباره قاطعیت و جسارت و اراده تزلزل ناپذیر امام خمینی باید گفت که بدون وجود شخصیتی چون امام خمینی در مقام رهبری انقلاب اسلامی، یا این انقلاب به ثمر نمی رسید و یا به سازشی در جهت اجرای اصول قانون اساسی مشروطه و محدودیت اختیارات مقام سلطنت می انجامید. تنها قاطعیت امام در سرنگونی شاه بود که انقلاب را تا این مرحله پیش راند و به عمر نظام دوهزاروپانصد ساله شاهنشاهی در ایران خاتمه داد. استاد محمد رضا حکیمی در این باره می گوید: "یکی از تفاوت های فعالیت های دکتر شریعتی با امام خمینی در این است که امام با عوام رابطه برقرار می کرد؛ او با افرادی که در مساجد یا بازار رفت و آمد داشتند، خیلی خوب رابطه برقرار کرد و با اعلامیه های بیشمار خود مردم را به انقلاب دعوت نمود و آنان را از مسائل اجتماع مطلع ساخت. به همین دلیل سهم عمده ای را در انقلاب داشت. بطوریکه اگر امام در جریان انقلاب حضور نداشت، انقلاب انجام نمی شد. امـا نمی توان گفت که اگر دکتر شریعتی نبود انقلاب نمی شد؛ بلکه اگر نبود انقلاب ایران به تاًخیر می افتاد."

حال با توجه به نکات ذکر شده و عوامل یاد شده بنظر میرسد که عوامل اقتصادی و سیاسی در طول زمان موجبات نارضایتی عمیق مردم از حکومت شاهنشاهی را  فراهم آوردند و نارضایتی های مذهبی موجب تشدید آن شد و روحانیت شیعه که مظهر بارز آن امام خمینی بود با جمع این عوامل وبا استفاده از ضعف های رژیم پهلوی، به حرکت های مردمی جهت داده و انقلاب را به ثمر رساند.

---

[1] چاپ شده در مجله همشهری دیپلماتیک، دی ماه 1385

فساد اداری و راهکارهای مقابله باآن

عنوان مقاله

فساد اداری و راهکارهای مقابله باآن

تهیه وتنظیم

محمد رضا حسن پور

مقدمه:

فساد پدیده سرطانی است که خسارت عظیمی برای هرجامعه و ملت به همراه دارد .فساد اعتماد  مردم  به دولت را خدشه دار  می ساز د و ثبات  سیا سی و هنجارها ی  فرهنگی و

 ملی واجتماعی را متزلزل نموده و با تخریب  رقابت منصفانه در بازار کار و تخصیص ناکارآمد منابع مانع رشد اقتصادی می شود.لذا هرکجا مقررات وضوابت دست و پاگیر کمتر باشد،ضمینه حضور فساد بیشتر و متداولتر باشد،ضمینه حضور فساد بیشتر و متداولتر است،وهرکجا که کارمندان دولت حقوق بسیار نازل دریافت میکنند ،با اخذ رشوه حتی باکمترین مبلغ ناچیز از مراجعین  خود بدنبال رفع نیازهای مالی خود هستند و فساد گسترش یافته و با گسترش فساد وتزلزل ارکان دولتی ،حکومت متزلزل گردیده وگاها" به سقوط حکومت سیاسی منجرمی شود.لذا اعتماد عمو می یکی از سرمایه های اجتماعی است  که وحدت را درسیستمهای اجتماعی ایجادوحفظ نموده و ارزشهای دموکراتیک راپرورش می دهد.اعتماد عمو می بعنوان یکی از ارکان حاکمیت هرنظام سیاسی و مبنای مقبولیت آن،اتکال متقابل دولت و ملت راتحکیم می بخشد،حال آنکه وظیفه دولت مدیریت صحیح این اعتماد عمو می و افزایش میزان آن است.   

فساد(اداری): (Corruption):سوء استفاده از قدرت محول شده، برای نفع شخصی در بخش دولتی یا خصوصی در سطح خرد یا کلان فساد نام دارد. همچنین اقدامات کارکنان و مأ موران دولتی که با هدف انتفاع و بهره برداری برای خود یا اشخاص دیگری یا در قبال دریافت وجهی یا مالی برای خود یا اشخاص دیگر از طریق نقض قوانین و مقررات و ضوابط اداری، تغییر در قوانین و مقررات و ضوابط اداری، خود داری یا کند کاری وکوتاهی در انجام وظایف قانونی در قبال ارباب رجوع و تأخیر یا تسریع غیر عادی در انجام کار برای اشخاص معین در مقایسه با دیگران انجام می پذیرد فساد اداری نام دارد و نیز به اقدامات اشخاص حقیقی و حقوقی که با هدف انتفاع و بهره برداری برای خود یا اشخاص دیگر یا در ازای پرداخت مال به مأموران دولت بمنظور برخورداری از مزایا یا امتیازات از راههای غیر صحیح انجام می پذیرد فساد اداری گفته می شود.

دیدگاه اسلام پیرامون شفافیت و پاسخگویی:

بنا براین دین مبین اسلام در حوزه اقتصاد، سیاست، فرهنگ و …در راستای حصول اهداف ذیل، پاسخگویی مسئولان در برابر مردم را برای نظارت ایشان بر حسن اجرای امور به عنوان تکمله پاسخگویی در برابر خداوند و پیامبر (ص)، ائمه معصومین، وجدان و مقام مافوق از درجه اهمیت بالایی برخوردار می داند و نکات زیر توصیه وسفارش می شود.

-          جلوگیری از ایجاد خطا و رفع خطاهای احتمالی واقع شده در سیستم ها و فرآیند ها و تشکیلات، در نحوه اجرا و یا عملکردکارگزاران.

-          پیشگیری از فساد احتمالی با توزیع مناسب قدرت و درآمد.

-          جلوگیری از اتلاف و به هدر رفتن منابع و امکانات.

-     انتخاب احسن در برنامه ها و سیاستها و کارگزاران با تشخیص نقاط قوت و ضعف و رفع و رجوع ضعفها و تقویت و تقدیر از قوتها با عنایت به تهدید ها و فرصتهای پیش رو.

-          احقاق حقوق‌شهروندان باتقویت ارتباط ‌بین مردم ومسئولان برای رفع ابهامات وتقویت وحدت ملی.

علل و عوامل شکل گیری فساد وعدم شفافیت:

        · حوزه اداری- مدیریتی

        · حوزه اقتصادی

        · حوزه سیاسی- مدنی

        · حوزه فرهنگی- اجتماعی

عوامل اداری- مدیریتی:

-          نبود نظامهای اطلاع رسانی پیشرفته و عدم هماهنگی میان بخشهای مختلف دولت.

-          تمرکز در نظام اداری و عدم مشارکت کارکنان در تصمیم گیریها.

-          چند شغلی بودن بسیاری از مدیران و کارکنان و وجود ابهام نقش و مسئولیت در بسیاری از مسئولیتها.

-          عدم رسیدگی به تخلفات مدیران ارشد و حسابرسی از داراییها و اموال آنها.

-          نبود معیارهای دقیق برای تشویق و تنبیه کارمندان و مدیران و عدم برخورد قاطع و به موقع با متخلفین و اجرا نشدن قوانین تنبیهی موجود.

-          نبود نظام سالم و صحیح ارزیابی عملکرد کارمندان و مدیران.

-          نبود امنیت و ثبات شغلی و امید به آینده در مسیر شغلی کارکنان.

-          تغییرات مداوم و عجولانه مقررات، ضوابط و قوانین.

-          عدم توجه کافی به آموزش مستمر حین و ضمن خدمت کارکنان که از مسائل مهم در بهبود مدیریت و امور اداری است.

-          پارتی بازی و رفیق‌بازی در جذب و استخدام، انتصاب و ارتقاء و جابجایی و نبود فرصت برابر دراستخدام برای تمامی شهروندان.

-          نبود نظام پاسخگویی مناسب به شکایات ارباب رجوع و عدم اطلاع رسانی شفاف و بموقع و عدم دسترسی عموم به اطلاعات.

عوامل اقتصادی:مشکلات و مسائل معیشتی کارکنان و عدم تناسب هزینه‌ها با در آمد آنان احتمال سوء استفاده از موقعیت شغلی و برخورد نا مناسب با ارباب رجوع را افزایش می دهد.

-          وجود فاصله طبقاتی و نا برابر یهای فاحش اقتصادی بین اقشار مختلف جامعه.

-          وجود انحراف در قیمتها، معافیتهای مالیاتی نابجا،‌عدم شفافیت در یارانه‌ها.

-          وجود نا برابری اقتصادی و مالی کارکنان در بین سطوح مختلف اداری.

-          تورم و صعود خود افزای قیمتها و به تبع آن افزایش فقر ، فساد، تبعیض و تضعیف عدالت اجتماعی.

-          عدم تساوی دریافتیهای کارکنان در دو بخش دولتی و غیر دولتی.

-          مناسب نبودن سطح زندگی کارکنان با موقعیت اجتماعی آنان که موجبات انگیزه ارتکاب تخلفات را فراهم می‌کند.

عوامل سیاسی-مدنی:

-          برخورد سیاسی و احساسی با مسائل بجای برخورد علمی و منطقی.

-     وجود انحصارات سیاسی در نظام اداری در سطح کلان وخرد که باعث می شود مبارزه با حذف رانتهای اطلاعاتی و مبارزه با فساد برای حذف این انحصارات صورت نگیرد.

-          نبود فضای سالم رقابتی بین گروههای سیاسی.

-          نبود مشارکت واقعی مردم در اداره امور کشور.

-          مصلحت اندیشی در نظام سیاسی و عدم رسیدگی به تخلفات سیاستمداران و برخورد جدی بامدیران ارشد فاسد.

-          نبود عزم سیاسی برای رفع رانتهای اطلاعاتی و مبارزه با فساد و اطلاع رسانی شفاف.

عوامل فرهنگی-اجتماعی:

- ضعف و نارسایی فرهنگی عموم مردم و عدم اطلاع از حقوق و وظایف خود.

-          ضعیف بودن فرهنگ کار و عادی شدن کم کاری و عدم پاسخگویی در مقابل تعهدات.

-          شیوع فرهنگ قانون گریزی و حتی قانون ستیزی.

-          شیوع فرهنگ تجمل‌گرایی در جامعه و سازمانها.

-          عدم توجه عمومی به وجدان کاری و انضباط اقتصادی و مالی.

-          سوء استفاده و تبعیض قائل شدن در سطح مدیران و تبدیل به عادت و فرهنگ شدن آن.

-          اشاعه فرهنگ قدرت‌طلبی و برتری‌جویی، افزون طلبی و زیاده خواهی و حرص.

-          سیاست زدگی و سیاسی‌بازی و خوگرفتن با رفتارها و تاکتیکهای سیاسی.

-          نبود فرهنگ نظارت بر خویشتن و خودکنترلی.

اقدامات لازم و راهکارهای پیشنهادی در ابعاد گوناگون با رویکرد کاهش فساد اداری شامل :*راهکارهای  اداری – مدیریتی

-          عادلانه کردن حقوق و مزایای کارکنان در بخشهای مختلف دولت و در رده های مختلف سازمانی و همچنین در مقایسه با بخش غیر دولتی.

-          بازنگری در نظام انتصاب و ترفیعات و استفاده از نظام ارشدیت یا جانشینی مدیران و شایسته سالاری به جای باند بازی و پارتی بازی.

-          آموزش مستمر کارکنان برای آشنایی با قوانین، مقررات و زمینه های وقوع تخلف و فساد.

-          ایجاد الزام قانونی بیشتر برای جلوگیری از تصدی بیش از یک پست مدیریتی توسط یک فرد.

-     مکانیزه کردن امور اداری با استفاده از فنون جدید و امکان ا نتقال سریع و به موقع اطلاعات و همچنین ارتباط کمتر کارکنان با ارباب رجوع که  تعدیل امور غیر ضروری را امکا نپذیر می سازد.

-          تدوین و اجرای نظام تشویق و تنبیه مؤ ثر و کار آمد که در آن معیارهای دقیق و ضما نت اجرا ملحوظ شود.

-          ارزیابی واقعی عملکرد مدیران و کارمندان.

-          اتخاذ راهکارهایی برای افزایش ثبات و امنیت شغلی کارمندان و مدیران.

-          ایجاد وحدت رویه اداری و قضایی.

-          جلوگیری از تغییرات مکرر و بی مورد بخشنامه ها، مقررات و قوانین.

-          مشارکت دادن کارکنان در تصمیم گیریها و مدیریت از طریق احیای نظام پذیرش و بررسی  پیشنهادها و استقرار نظام مدیریت مشارکتی.

-          تشکیل مرکز مستقل مبارزه با فساد اداری.

-          تدوین منشور اخلاقی مدیران و کارکنان بخش دولتی.

-          *راهکارهای اقتصادی:

-          بهبود وضع اقتصادی و معیشتی کارکنان به نحوی که تعادل و تناسب بین درآمدها و هزینه ها برقرار شود.

-          سیاستهای اقتصاد کلان دولت برای کاهش شکاف و فاصله طبقاتی و بسط عدالت اجتماعی باشد.

-          مهار بیشتر تورم سرلوحه برنامه های اقتصادی دولت قرارگیرد.

-          تجدید نظر در اجرای نظام هماهنگ پرداخت ها صورت گیرد.

-          اصلاح ساختار اقتصادی و راه اندازی و تقویت بخشهای مختلف اقتصادی به گونه ای که اشتغال کامل در تمامی عوامل تولید ایجاد شود.

-          *راهکارهای سیاسی – مدنی:

-          توسعه نهادهای مدنی و افزایش سطح پاسخگویی بخشهای دولت به آنها در راستای تقویت مردم سالاری دینی .

-          مبارزه با رانتهای سیاسی که در این راستا بسیاری از رانتهای اقتصادی و اداری و قضایی از بین خواهد رفت.

-          ایجاد دگرگونیهای لازم در قوه قضائیه برای اجرای برنامه مبارزه با فساد اداری.

-          برخورد جدی با مدیران ارشد که دچار فساد و مرتکب تخلفات اداری می شوند.

*راهکارهای فرهنگی- اجتماعی:

-          مقابله فرهنگی با فساد اداری در قالب برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت در بخشهای آموزش و پرورش، سایر نهادهای فرهنگ ساز و وسایل ارتباط جمعی مقابله فرهنگی با قانون گریزی و قانون ستیزی و رانت اطلاعاتی.

-          اشاعه فرهنگ اسلامی که از جمله مولفه‌های آن قناعت ، عدالت ، صداقت، انصاف و...می باشد.

-          تمرکز ویژه بر توسعه و ترویج فرهنگ مناسب کار با تکیه بر ارزشها و هنجارهای اسلامی-ایرانی.

-          تلاش برای تغییر نگرشها به مناصب و مسوولیتهای دولتی و ترویج فرهنگ نظارت بر خویشتن.

*خلاصه و نتیجه گیری:

این مقاله با عنوان نگاهی اجمالی به موضوع رشوه و مبارزه با فساد اداری به عنوان یکی از پیامد های عدم وجود شفافیت و دغدغه های روئسا و مدیران محترم مطرح و میتوان نتیجه گیری نمود که جایگزینی استراتژی شهرو ند محوری و ایجاد دیدگاه مشارکت جویانه به جای پرداختن صرف به مسائل درون بوروکراسی و دیدگاه سلسه مراتبی و نیز سرعت تغییر و تحول در مدیریت دولتی و رشد فناوری های اطلاعاتی- ارتباطی اداری،عرصه را بر سوداگران و رانت خواران محیط نا شفاف و غبار آلود تنگ نموده و بقاو حفظ مدیریت دولتی را در ایجاد تحول و اصلاحات بنیادی در راستای ایجاد شفافیت بیشتر و اطلاع رسانی به موقع، صریح و صحیح می داند.بنابراین ایجاد محیطی شفاف و پاسخگو ضمن ایجاد شفافیت دراطلاعات وارتباطات یک استراتژی بی نظیر است که جایگزینی برای آن قابل تصور نیست. چرا که مجموعه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در راستای تحکیم حکومت مردم سالاری دینی و طبق آموزه های اسلامی خود بدنبال ایجاد یک جامعه مدنی که همان مدینه النبی رسول اکرم(ص)است می باشد.لذا با یک دید سیستمی، جامع و همه جانبه شفافیت را در عرصه های اداری- مدیریتی، اقتصادی، سیاسی-مدنی و فرهنگی-اجتماعی جستجو نموده و برای هر کدام از این ابعاد و با رویکرد فساد ستیزی و ایجاد اراده ملی در نفی فساد و ارتشاء اداری، راهبردها و راهکارهای مناسب پیشنهاد می نماید.

پرورش اخلاق در جامعه

مسئولیت اجتماعی عملی ایجاد محیطی امن در جامعه است و این مسئولیت تحقق نمی یابد مگر با ایجاد شعور و آگاهی در عالم درون آدمی. تربیت اخلاقی تنها عاملی است که محرک این واقعیت است و این آگاهی تحرک آفرین را بیدار می کند. از سوی دیگر قوانین اخلاقی وسیله ای ایجابی به شمار می رود که واقعیتی است که مسئولیت اجتماعی را به کار وا می دارد. برای پیاده کردن الگوی اخلاق و تذکر لسانی در جامعه بایستی حس محبت را در جامعه زیاد کرد. باید کاری کرد که کدورتها و نفرتها در جامعه از بین برود. از سوی دیگر اندیشمندانی از جمله سقراط بر این عقیده بودند که برای پیاده شدن اخلاق در جامعه باید به انسانها تعلیم داد و جامعه را دانا کرد. وقتی مردم آگاه و دانا شدند همان دانش برای آنها اخلاق است و تعلیم عین تربیت است. اگر ماد بخواهیم چیزی را ببینیم و یا در حال راه رفتن جلو خود را ببینیم مشروط بر این است که غبار و تاریکی وجود نداشته باشد. اگر گرد و غبار زیاد باشد نمی توانیم ببینیم و به قول سعدی:

حقیقت سرایی است آراسته                                         هوی و هوس گرد بر خواسته

نبینی که هر جا بر خواست گرد                                    نبیند نطر گرچه بینا است مرد

تو را تا دهن باشد از حرص، باز                                      نیاید به گوش دل از غیب، راز

الگوی اخلاق در اسلام

نکته مهمی که ضرورت آگاهی و معرفت و وجود تعلیم و تعلم جدی در زمینه اخلاقی را روشن   می سازد، عظمت هدفی است که در تعالیم اسلامی از سازندگی اخلاقی تعقیب می شود. هدف از تربیت اخلاقی تنها این نیست که شخص پاره ای از آداب ظاهری را فرا گرفته و یا برخی فضایل سطحی و ظاهری را در خود ایجاد کند، بلکه هدف نهایی از سازندگی اخلاقی و معنوی در مکاتب آسمانی چنان با عظمت و حساس است که هرگز و تحت هیچ شرایطی نمی توان با انواع جهالتها، ساده اندیشی ها و سطحی نگریها به آن دست یافت. الگوی اخلاقی اسلام انسان وارسته و به کمال پیوسته ای است که علاوه بر ظاهر از نظر باطن نیز به تصفیه ای کامل نائل آمده و دلش به نور معرفت است.

فرازهایی از نهج البلاغه در مورد امر به معروف و نهی از منکر

حضرت علی علیه السلام می فرمایند: ای مؤمنان هر کس تجاوزی را بنگرد و شاهد دعوت به منکری باشد و در دل آن را انکار کند خود را از آلودگی سالم داشته است و هر کس با زبان آن را انکار کند پاداش داده خواهد شد و از اولی برتر است. آن کس که با شمشیر به انکار برخیزد تا کلام خدا بلند و گفتار ستمگران پست گردد او راه راستگاری را یافته و نور یقین در دلش تابیده است.

تمام کارهای نیکو و جهاد در راه خدا برای امر به معروف و نهی از منکر چونان قطره ای بر دریای مواج و پهناور است و همان امر به معروف و نهی از منکر نه اجلی را نزدیک می کند و نه از مقدار روزی می کاهد و از همه اینها برتر، سخن حق بر روی حاکمی ستمکار است 

اصول جنگلداری نزدیک به طبیعت و جنگلداری با تاج پوشش دائمی

مجید سیف اللهیان     پرویز صالحی

مقدمه :

بهره برداری از جنگل به روش سنتی و نیز تبدیل آن به اراضی مزروعی, همراه با رشد جمعیت و با هدف تأمین نیازهای چوبی و تغذیه ای از گذشتة دور و ابتدا توسط رومیهای قدیم شروع شد . مبدأ و منشأ تفکر علمی تهیه و اجرای طرحهای جنگلداری در قالب سری و با روش کلاسیک, اروپای مرکزی بود که هدف عمدة این طرحها در «برداشت چوب» متمرکز می شد .

بتدریج روشهای علمی تر ارائه و به کشورهای دیگر تسری یافت, بطوریکه اولین طرح جنگلداری در آمریکا از صد سال قبل (1905 میلادی) و اولین طرح جنگلداری در ایران براساس قانون جنگلها و مراتع  مصوب 1338 (هـ ش) از 45 سال پیش و با کمک فرانسویها تهیه و به اجرا در آمد .

طرحهای جنگلداری در گذشته بر مبنای اصول «برداشت مستمر» و «بهره برداری اقتصادی» استوار بود بهمین جهت برای اقتصادی نمودن طرح و سهولت در مدیریت, گرایش به همسال کردن جنگل و تک کشتی در احیاء جنگلهای مخروبه با استفاده از گونه های سریع الرشد بومی و غیربومی و با هدف افزایش تولید متداول گردید .

در نتیجه اجرای روشهای کلاسیک جنگلداری طی قرون گذشته, ناهنجاریهای زیست محیطی و پدیده های مخرب جنگل چون بارانهای اسیدی و … بروز نمود که دانشمندان علوم جنگل در اروپا برای کاهش اثرات تخریبی جنگل با تغییر نگرشی اصول جنگلداری مدرن را برای مدیریت پایدار جنگل ارائه نمودند که معروفترین آن «جنگلداری نزدیک به طبیعت» و «جنگلداری با تاج پوشش دائمی» می باشد . این رویکردها در مقالة حاضر مورد بررسی قرار می گیرند .

1-      جنگلداری نزدیک به طبیعت (Close to nature forestry)

1-1-     تاریخچه

اعمال مدیریت جنگلداری سنتی و کلاسیک با قدمت بالغ بر پنج قرن در اروپا شروع شده است . براثر بهره برداری متمرکز از جنگل طی چندین دوره به روش قطع یکسره متوالی موجبات فقر مواد آلی و معدنی خاک, لغزش و رانش زمین, تغییر مناظر زیبا و زیستگاهای حیات وحش را فراهم وپدیده های زیانبار زیست محیطی چون : بارانهای اسیدی, تخریب لایة ازون, اثر گلخانه ای در زمین, افزایش درصد دی اکسیدکربن و … را در پی داشته است .

بمنظور کاهش اثرات تخریبی ناشی از اجرای جنگلداری کلاسیک و رویکرد تحول و تکامل جنگلداری مدرن و نیز به منظور پاسخگوئی به اعتراضات تشکلهای غیردولتی طرفداران محیط زیست, جنگلبانان بدنبال راه حلهای اصولی برآمدند که در این راستا «جنگلداری نزدیک به طبیعت» به همین منظور پیشنهاد شده است .

«گروه کار برای جنگلداری نزدیک به طبیعت» از حدود 50 سال قبل در کشور آلمان شکل گرفت و بعداً در سپتامبر 1989 «اتحادیة اروپایی جنگلبانان طرفدار جنگلداری نزدیک به طبیعت- Prosilva) تشکیل شده که برخی از اعتقادات و الزامات مهم اتحادیه برای برنامه ریزی در جنگلداری مدرن در ادامه این نوشتار می آید .

1-2-     اصول جنگلداری نزدیک به طبیعت

اصل اول : شناخت ظرفیتهای اکوسیستم های جنگلی :

اساس و پایة تولید در جنگل خاک آن است لذا باید نسبت به حفظ و حاصلخیزی خاک و در صورت نیاز در تقویت آن اقدام نمود. به همین جهت در جنگلداری باید از تخریب خاک بصورت های لغزش و رانش, فرسایش, آبشویی عناصر و کوبیدگی خاک جلوگیری نمود . باید از قطع یکسره وسیع, استفاده از ماشین آلات سنگین بهره برداری و حمل و نقل بویژه در زمین های حساس به رانش خودداری نمود . حجم سرپا را به حد مطلوب رسانده تنوع زیستی را تقویت نمود .

استقرار تجدید حیات در حد نیاز مورد توجه قرار گیرد بطوریکه از نظر اکولوژیکی روند تعادل انرژی به حداکثر برسد . خوشبختانه جنگلهای خزری شمال کشور, بدلیل عدم قطع یکسره در سطوح گسترده (فقط در جنگلهای مخروبه و با هدف تسریع در احیاء) و بر هم زدن اکوسیستم های آن, از ظرفیت های بسیار بالایی برخوردار می باشد ولی حاصلخیزی خاک جنگلهای زاگرس در غرب کشور بدلیل حاد بودن مسائل اجتماعی اقتصادی و دامداری سنتی و فرسایش شدید خاک با آسیب های جدی مواجه شده است.

اصل دوم : متناسب بودن گونه ها و ساختار توده ها با رویشگاه

هر رویشگاه ظرفیت خاصی برای تنوع گونه ای و کمیت و کیفیت آن جنگل دارد, بطوریکه در رویشگاهی گونه راش از رشد بالایی برخوردار است ولی رویشگاه دیگر ممکن است برای بلوط و یا توسکا بیشتر مناسب باشد . لذا در این نوع مدیریت جنگل, باید به نکات فوق توجه نمود . ضمناً چون مبدأ بذر در امر جنگلکاری دارای اهمیت فراوانی می باشد, توصیه
می گردد در جمع آوری بذور مختلف از پایه های محلی استفاده شود . هر چند ممکن است
گونه های غیربومی و غیرمحلی گاهی بسته به اهمیت خاص و رعایت اصل پیش گیرانه در جنگلکاری بکار گرفته شوند . بعنوان مثال برخی از گونه های سوزنی برگ (کاج تدا در جنگلهای جلگه ای گیلان) و نیز کاج سیاه و کاج جنگلی و نوئل (Picea exelsa) در رویشگاههای مطلوب ارتفاعات بالا با اهداف بالا بردن حجم سرپا, استقرار توده های پیشاهنگ در رویشگاههای تخریب یافته, افزایش تنوع گونه ای و … وارد شده اند .

اصل سوم : پایداری

تمام اکوسیستم های طبیعی دارای خصوصیاتی از قبیل خودترمیمی (Resiliance) تنوع زیستی و پیچیدگی (Complexity) می باشند که برای مدیریت و دخالت در جنگل باید به این موارد توجه نمود و آنها را به حداکثر رساند تا پایدرای اکوسیستم تضمین گردد .

برای دست یابی پایداری مطلوب در جنگلهای تک گزیدة هیرکانی, رعایت اصول جنگلشناسی در نشانه گذاری به شیوة تک گزینی که اهداف چند گانه و چند منظوره را در بر دارد از اهمیت فراوانی برخوردار است بطوریکه این امر موجبات تقویت تنوع گونه ای, تنوع ساختاری و تنوع زیستی را فراهم خواهد نمود .

اصل چهارم : داشت و برداشت پایه ای از جنگل

این اصل در حقیقت هستة مرکزی جنگلداری نزدیک به طبیعت است. بطوریکه برداشت و یا باقی گذاشتن هر درختی بسته به وضعیت و موقعیت آن در بین مجموعة درختان اطراف آن مورد توجه قرار می گیرد . یعنی ممکن است درختی به منظور تولید چوب در آینده یا بعنوان پرستار, تولید بذر, ارزشهای ژنتیکی, موقعیت فیزیکی, بخاطر زیبایی یا ایجاد زیستگاه برای تقویت تنوع زیستی نگهداری شود . طبق این اصل در برش تک گزینی پایه ای,‌ همزمان اهدافی چون رشد جنگل, بهره برداری, استقرار تجدید حیات و اصلاح ساختار توده های جنگلی بویژه ساختار عمودی در چندآشکوبه کردن توده ها, تعقیب می گردد . در این راستا تأکید می گردد که تعداد کمی درخت ولی از درختان بزرگ و با ارزش برداشت شوند . این روش باعث استمرار روند هرس طبیعی و ایجاد توده های ناهمسال و میکروکلیمای ثابت میشود که نتیجتاً تولیدات و خدمات جنگل و اشتغال استمرار می یابد .

اصل پنجم : دائمی بودن مسیرهای خروج چوب

طبق این اصل مسیرهای چوبکشی باید ثابت و دائمی باشد . این امر باعث کاهش خسارات وارده به درختان سرپا و تمرکز تخریب در حداقل سطح می گردد . رعایت این اصل در نشانه گذاری برای انتخاب درخت و جهت انداختن آن کمک می کند, بطوریکه موجب سرعت عمل در امر خروج فراورده های جنگلی و کاهش خسارت به خاک جنگل و درخت مقطوعه
می گردد .

فاصله مسیرهای چوبکشی از یکدیگر به عوامل خاص آن جنگل چون : آمیختگی, سن و ارتفاع درختان, تراکم توده,‌ عوارض طبیعی, فاصله جاده ها از هم و کیفیت تولیدات و نیز ماشین آلات بهره برداری بستگی دارد, که عملاً ممکن است این فاصله در کشورهای اروپایی بین 20 تا 100 متر و در ایران بین 50 تا 150 متر متغیر باشد . عرض مسیر بستگی به عرض
ماشین آلات کشنده و سیستم بهره برداری دارد که باید در حداقل مورد نیاز احداث شود .

2-      جنگلداری با تاج پوشش دائمی (Continuous cover forestry)

1-3-     تاریخچه

مبدأ و منشأ جنگلداری با تاج پوشش دائمی کشور انگلستان است, که قطع یکسره وسیع با سطوح 10-5 هکتار در 90% از جنگلهای تحت مدیریت طرحهای جنگلداری آن اجرا شده است . ولی در روش جنگلدرای با تاج پوشش دائمی, چنانچه سطح برش از 25/0 هکتار تجاوز نماید, نوع برش آن قطع یکسره محسوب می گردد و جنگل احداثی در این سطوح همسال خواهد بود . از وقتیکه بحث درخصوص مزایای جنگلهای ناهمسال (از اواسط قرن 19) در اروپا رونق یافت, همزمان مسئله جنگلداری با تاج پوشش دائمی در انگلستان مطرح شد . طبق این روش جنگلداری, همة روشهای جنگلشناسی باید تاج پوشش جنگل را حفظ و از قطع یکسره پرهیز نمایند . در این رابطه نظریة مذکور (Helliwell-1997) بین سالهای 1950 تا اوایل سال 1960 مورد آزمایش جدی قرار گرفت . این روش جنگلداری برای مدیریت چند منظوره جنگل و در جاهایی که نقش های زیست محیطی, تفرجی, حفظ منظر و سایر اهداف و خدمات جنگل به اندازه تولید چوب مهم هستند, بکار گرفته میشود . قابل ذکر است که این رویکرد در سالهای اخیر در سایر کشورهای اروپایی هم طرفدارانی پیدا کرده است .

1-4-     اصول جنگلداری با تاج پوشش دائمی

اصل اول : مدیریت اکوسیستم های جنگل نه مدیریت فقط درختان

در این روش, توده های جنگلی بعنوان چارچوبی برای اکوسیستم های جنگلی محسوب می شوند ؛ که درختان بطور دوره ای از آن توده ها برداشت میشوند و چشم انداز و زیستگاه حیات وحش نیز به همان اندازه از اهمیت برخوردار می باشد . در این روش جنگلداری باید به اثرات بهره برداری بر توده های جنگلی (اکوسیستم های جنگلی) توجه خاص نمود و میزان برداشت هم باید به اندازه ای تنظیم گردد که به توده های جنگلی آسیب نرساند . قابل ذکر است که این اصل برای کلیة جنگلهایی که با هدف چند منظوره مدیریت می شوند صدق می نماید . بنابراین برای چند آشکوبه کردن جنگلکاریها هم می توان از این اصل استفاده نمود .

برای بکارگیری یک رویکرد متضمن پایداری باید از عوامل رویشگاه, نیاز گونه ها و اهداف جنگلداری ارزیابی های لازم معمول گردد . در نتیجه برای اعمال این نوع مدیریت در جنگلهای شمال کشور که با سیاست های اتخاذ شده همخوانی دارد, مطالعه و شناخت دقیق عوامل اقلیمی, ادافیکی, نیاز گونه ها و توده های جنگل و نیز اهداف طرح از اهمیت خاص برخوردار است .

اصل دوم : استفاده از فرآیندهای طبیعی بعنوان اساس مدیریت توده های جنگلی

در این روش جنگلداری, تصور بر این است که استفاده از فرایندهای طبیعی, همانند تجدید حیات طبیعی در مدیریت توده های جنگلی, پایدار تر از تجدید حیات مصنوعی (نهالکاری) و توده های همگن و خالص است, هر چند شواهد زیادی برای این تفکر وجود ندارد . تجدید حیات طبیعی وسیله ای برای افزایش تنوع زیستی و تضمین استقرار مناسب گونه در رویشگاه است . قابل ذکر است که طبق بررسی ها, مشاهدات و تجربیات نگارندگان, توده های جنگلی با منشأ تجدید حیات طبیعی در جنگلهای شمال کشور, از تنوع گونه ای و پایداری بیشتری نسبت به توده های جنگلی دست کاشت برخوردارند .

اصل سوم : اقدام با توجه به محدودیت های رویشگاه

در صورتیکه ترکیب گونه های جنگلی متناسب با شرایط رویشگاه باشد, فرایندهای طبیعی هم مطلوب خواهد بود . به همین جهت از کشت گونه های پرنیاز در رویشگاه فقیر باید پرهیز نمود . تفاوتهای رویشگاهی موجود در هر جنگل بعنوان منشأ تنوع و ناهمگنی است . در نتیجه باید از همگن کردن جنگل یا تک کشتی خودداری نمود . در این راستا شناخت دقیق نیازهای اکولوژیکی گونه های درختی بمنظور توسعه جنگل و سازگاری گونه ها با رویشگاه, شدیداً ضرورت دارد .

اصل چهارم : ایجاد ساختار متنوع در توده های آمیخته

اصولاً جنگلکاریهایی که از توده های خالص و همسال تشکیل میشوند دارای ساختار منظم یک آشکوبه, رستنی های کم کف جنگل, تعداد کمی درختان خشک و تنوع درختی محدود می باشند . هر چند توده های مسن عمدتاً از تنوع ساختاری بیشتری برخوردارند . بطوریکه در میان آنها انواع رویشگاههای خرد (Microsites) که آشیان های اکولوژیک برای گونه های مختلف بوجود آوردند, دیده می شود .

از طرفی در این توده ها, شرایط برای زادآوری طبیعی بیشتر فراهم است . هر چه توده های طبیعی مسن تر میشوند, نقش های تفرجگاهی, بهره مندی از فواید حیات وحش و ارزشهای غیر بازاری در این جنگلها بیشتر می شود .

بحث و نتیجه گیری :

نظر به بهره برداری با روش قطع یکسره وسیع طی چندین دوره در قرون گذشته در کشورهای غربی (اروپای مرکزی- کشورهای اسکاندیناوی- کانادا و …) و بازکاشت گونه های سریع الرشد موجب فقر مواد معدنی و آلی خاک, بروز پدیده های مخرب مثل باران های اسیدی، کاهش تنوع زیستی, پیدایش آفات و بیماریها و … شد . لذا در مقابله با روشهای جنگلداری گذشته و بمنظور استفاده پایدار و دائمی از تولیدات و خدمات جنگل, حفظ تنوع زیستی و آب و خاک, حفظ منظر و توسعه گردشگری در طبیعت (اکوتوریسم) و غیره اعمال روشهای جنگلداری فوق الذکر توسط دانشمندان علوم جنگل و محیط زیست پیشنهاد و حمایت می گردد . با توجه به ساختار جنگلهای طبیعی شمال کشور و پیشینة کم بهره برداری صنعتی از آن و سطوح کم جنگکاریها, اجرای روشهای جنگلداری فوق در آن از جایگاه ویژه ای برخوردار است, بخصوص اینکه برای استفاده چند منظوره از این جنگلها استعدادهای فراوانی نهفته است .

حیوانات وپرندگان ورعایت حقوق آنها در نهج البلاغه

خفاش

اززیبایی های صنعت پروردگاری ، وشگفتیهای آفرینش او ،همان اسرار پیچیده حکمت در آفریدن خفاشان است .روشنی روز که همه چیز را می گشاید چشمانشان را می بندد ،وتاریکی شب که هر چیز را به خواب فرو می برد ،چشمان آنها را باز می کند. لازم به ذکر است که خفاش تنها پستانداری  است که بال دارد وقادر به پرواز است.

همانند بقیه پستانداران ، خفاشها نیز دندان ومو دارند وبرای ادامه زندگی نسل شان بچه می زایند . هنگامی که یک خفاش ماده آماده به دنیا آوردن نوزاد است  ، موقعیت وحالت قرار گرفتنش راطوری تنظیم میکند که بتواند به طور عمودی از سرش آویزان بماند ، به این منظور که درست در لحظه تولد ، بچه اش رابادم خود بگیرد.

خفاشهایی که در شب پرواز می کنند ، مسیر ومحل دقیق طعمه خود را بوسیله فرستادن امواج صوتی ودر یافت بازتاب آن پیدا می کنند. سیستم ردیابی که در کشتیها برای پیدا کردن محل زیر دریایی دشمن به کار می رود ، شبیه به ردیابی خفاش است .( خطبه  155)

طاووس

طاووس به رنگهای زیبای خود می نازد ،وخوشحال وخرامان دم زیبایش رابه این سو وآن سو می چرخاند ، وسوی ماده می تازد ، چون خروس می پرد ، وحیوان نر مست شهوت با جفت خویش می آمیزد.

اگر کسی خیال کند (باردار شدن طاووس به وسیله قطرات اشکی است که در اطراف چشم نر حلقه زده وطاووس ماده آن را می نوشد آنگاه بدون آمیزش باهمین اشکها تخمگذاری میکند ) افسانه بی اساس است ولی شگفت تراز ان نیست که می گویند :(زاغ نر طعمه به منقار ماده می گذارد که همین عامل باردار شدن زاغ است )

قابل توجه است که بدانید طاووس چنان شکوفه های پراکنده ای است که باران بهار وگرمای آفتاب رادر پرورش آن نقش چندانی نیست ، وشگفت آور آنکه هرچند گاهی از پوشش پرهای زیبا بیرون می آید ،وتن عریان می کند ،پرهای او پیاپی فرومی ریزند وازنو می رویند بی انکه میان پرهای نووریخته شده تفاوتی وجود داشته باشد یارنگی جابجا بروید.(خطبه 165 )

حضرت علی (ع) درمورد حقوق حیوانات می فرماید:

هرگز حیوانات را آزار ندهید وآنهارامترسانید .

بدون اجازه صاحب گله هرگز وارد گله نشوید وحیوانات رارم ندهید.

دراستفاده از حیوانات بارکش ظلم وستم روا مدارید وپس از استفاده از حیوانات به آنها آب وغذا بدهید وبه آنها فرصت استراحت دهید.

شیر خواره های حیوانات رااز مادرانشان جدامکنید.

هرگز کاری نکنید که آنقدر به حیوانات وپرندگان آب ودانه ندهید که از گرسنگی وتشنگی تلف شوند.

سگ از با وفاترین حیوانات است هرگز آن را آزار ندهید واین حیوانی را که برای پاسبانی از جان ومالتان تربیت کرده اید وآن را به صورت یک حیوان خانگی در آورده اید اگر برای شما شکار کند آن شکار برشما حلال ومباح است.

استاد :سرکار خانم البرزی
ارائه دهنده :حمیده شیخ نیا
منابع :سایت البلاغ، سایت تبیان

Color Processing

The concepts of color processing are beyond the scope of this book. However, it is

safe to say that most applications that need color have to perform some processing

to get from raw CCD data to the actual image. In a monochrome application,

all the information needed to manipulate or store the image is contained in the

raw data. A monochrome image is just a black-and-white image of the object. The

data from a color system has to have the three single-color data values combined

to get the monochrome information. For instance, a color CCD system that is

looking at something blue might produce a large value from the blue CCD, a

smaller value from the green CCD, and zero from the red CCD. To get a

monochrome (light/dark) representation, the data from the three CCDs has to

be averaged or summed. To get color information, the software has to calculate

the actual color of the target from the relative intensities of the three CCD

outputs. In short, a color system will produce three times as much data as an

equivalent monochrome system, but may require more than three times as much

processing capability.

CCD Basics

A CCD operates by accumulating charge on a semiconductor area.When photons

fall on a CCD pixel array, the energy from the photons is absorbed by the silicon,

causing an electron-hole pair to be formed. The number of electron-hole pairs is

directly related to the number of photons that were absorbed, and so is directly

related to the amount of light. The longer that charge is allowed to accumulate,

the more electron-hole pairs will be formed. The process of allowing light to fall

on a CCD array for a particular time to accumulate charge is called

and the amount of time that charge is allowed to accumulate is called the

time

The accumulated charge represents an electrostatic potential. It can be

moved by applying voltages to the clock pins of the CCD, creating changing

potential voltages that can push the electrostatic charge around. There are a

number of mechanisms to generate the needed voltages, all with different

numbers of clock inputs and timing requirements. The essential point is that

the CCD is configured as an analog shift register that passes the charges in one

direction, from one cell to the next. At the end of the shift register is a sense

node that converts the electrostatic charge to a voltage. Figure 3.16 illustrates

the CCD process.

The sense node is constructed using a floating gate. The output of the sense

node is directly proportional to the charge on this gate. To measure charge, the

gate must first be drained of existing charge, which is performed with a reset

transistor.

The functions that must be performed in any CCD-based system consist of the

following:

integration,integration.

.

register. This may require up to four input pins on the CCD, each with a clock

signal of a different phase.

Provide phase clocks to control movement of the charges along the CCD shift

.

Reset the output node prior to each measurement.

.

ADC.

Read the analog output voltage and convert it to a digital value using an

Solid State

The simplest semiconductor temperature sensor is a PN junction, such as a signal

diode or the base-emitter junction of a transistor. If the current through the

forward-biased silicon PN junction is held constant, the forward drop decreases

about 1.8mv per

using an external transistor, such as a 2N3904, as a temperature-sensing element.

The transistor can be a discrete part, or it can be embedded in the die of an IC to

measure the IC temperature. The MAX1617 has a serial SMBus output.

The LM335 (Figure 3.5) from National Semiconductor produces an output

voltage proportional to temperature. The LM135 produces 10mv per degree

Kelvin. At 0

LM335 operates with input current from 400

The National LM34 and LM35 sensors operate from supply voltages between

4V and 20 V, and produce a voltage output that directly corresponds to voltage.

The LM35 produces a voltage of 500mv at 50

every additional

and the LM35 for Centigrade. The outputs of the LM34/LM35 can be

connected directly to an ADC or to a comparator.

The National LM74 measures temperatures between 55

communicates with a microprocessor via the serial SPI/Microwire interface. The

LM74 output is a 13-bit signed value. The part contains a temperature sensor and

a sigma-delta converter. It is available in 3.3V or 5V versions and comes in an 8-

pin SMT package. The National LM75 is similar to the LM74, but uses the I

interface. The LM75 has a narrower operating temperature range: 55

C. The Maxim MAX1617 is an IC that measures temperature
C, the output is 2.73 V, and at 100
C the output is 3.73 V. Thema to 5 ma.
C, with an additional 10mv for
C increase. The LM34 is calibrated for Fahrenheit temperatures,
C and þ150
C and2C
C to

Thermocouples

A thermocouple is made by joining two dissimilar metals. Thomas Seebeck

discovered in 1821 that when such a junction is heated, it generates a tiny voltage.

The amount of voltage is dependent on which two metals are joined. Three

common thermocouple combinations are iron-constantan (Type J), copperconstantan

(Type T), and chromel-alumel (Type K).

The voltage produced by a thermocouple junction is very small, typically only

a few millivolts. A type K thermocouple changes only about 40 mV per _C change

in temperature; to measure temperature with 0.1 _C accuracy, the measurement

system must be able to measure a 4 mV change. Because any two dissimilar metals

will produce a thermocouple junction when joined, the connection point of the

thermocouple to themeasurement system will also act as a thermocouple. Figure 3.4

shows this effect, where a thermocouple is connected to a board using copper. The

wires leading to the amplifier could be either copper wires or the copper traces

on a PCB.

As shown in Figure 3.4, this effect can be minimized by placing the connections

on an isothermal block, which is a good conductor of heat. This minimizes the

temperature difference between the connection points and minimizes the error

introduced by the connection junctions. A common method of compensating for

the temperature of the connection block is to place a diode or other semiconductor

on the isothermal block and measure the (temperature-sensitive) drop across

the semiconductor junction. The amplifier used to increase the signal level from the thermocouple is

usually an instrumentation amp. The gain required to measure a thermocouple

is typically in the range of 100 to 300, and any noise picked up by the thermocouple

will be amplified by the same amount. An instrumentation amplifier

rejects the common mode noise in the thermocouple wiring.

Analog Devices makes a thermocouple signal conditioner, the AD594/595,

which is specifically intended for interfacing to a thermocouple. The AD594/

595 does not use an external semiconductor junction to compensate for connection

temperature; instead the part includes an internal junction that is expected

to be the same temperature as the connection. Consequently, the thermocouple

connection must be made on the PC board, close to the AD595/595 package.

The amplified thermocouple signal may need scaling, just like a thermistor, to

place it in a useable range for an ADC. Thermocouples are relatively linear over a

limited range of temperatures, but if the range of measurement is wide, the

software will need to compensate for nonlinearities. The formula for thermocouple

voltage is a polynomial, just like thermistor resistance formula.

Microprocessor Interfacing

Output Coding

The examples used so far have been based on binary codes, where each bit in the

result represents a voltage value and the sum of these voltages in the output word

is the analog input voltage value. Some ADCs produce 2’s complement outputs,

where a negative voltage is represented by a negative 2’s complement value. A

few ADCs output values in BCD. Obviously this requires more bits for a given

range; a 12-bit binary output can represent values from 0 to 4095, but a 12-bit

BCD output can only represent values from 0 to 999.

Parallel Interfaces

ADCs come in a variety of interfaces, intended to operate with multiple processors.

Some parts include more than one type of interface to make them compatible

with as many processor families as possible.

The Maxim MAX151 is a typical 10-bit ADC with an 8-bit ‘‘universal’’ parallel

interface. As shown in Figure 2.11, the processor interface on the MAX151 has 8

data bits, a chip select (–CS), a read strobe (–RD), and a –BUSY output. The

MAX151 includes an internal S/H. On the falling edge of –RD and –CS, the S/H is

placed into hold mode and a conversion is started. If –CS and –RD do not go low

at the same time, the last falling edge starts a conversion. In most systems, –CS is

connected to an address decode and will go low before –RD. As soon as the

conversion starts, the ADC drives –BUSY low (active). –BUSY remains low until

the conversion is complete.

In the first mode of operation, which Maxim calls Slow Memory Mode, the

processor waits, holding –RD and –CS low, until the conversion is complete. In

such a system, the –BUSY signal would typically be connected to the processor –RDY

or –WAIT signal. This holds the processor in a wait state until the conversion

is complete. The maximum conversion time for the MAX151 is

The second mode of operation is called ROM mode. In this mode the

processor performs a read cycle, which places the S/H in hold mode and starts

a conversion. During this read, the processor reads the results of the previous

conversion. The –BUSY signal is not used to extend the read cycle. Instead, –BUSY

is connected to an interrupt, or is polled by the processor to indicate

when the conversion is complete. When –BUSY goes high, the processor does 

another read to get the result and start another conversion. Although the data

sheets refer to two different modes of operation, the ADC works the same way

in both cases:

.

Falling edge of –RD and –CS starts a conversion

.

.

As long as –RD and –CS stay low, current result remains available on bus

.

processor; if –RD and –CS are still low, this data replaces result of previous

conversion on bus

The MAX151 is designed to interface to most microprocessors. Actually interfacing

to a specific processor requires analysis of the MAX151 timing and how it

relates to the microprocessor timing.

When conversion completes, new conversion data is latched and available to the

Data Access Time

The MAX151 specifies a maximum access time of 180 ns over the full temperature

range (see Figure 2.12). This means that the result of a conversion will be

available on the bus nomore than 180 ns after the falling edge of –RD(assuming –CS

is already low when –RD goes low). The processor will need the data to be

stable some time before the rising edge of –RD. If there is a data bus buffer

between the MAX151 and the processor, the propagation delay through the

buffer must be included. This means that the processor bus cycle (the time that –RD

is low) must be at least as long as the access time of the MAX151, plus the

processor data setup time, plus any bus buffer delays.

–BUSY Output

The –BUSY output of the MAX151 goes low a maximum of 200 ns after the

falling edge of –RD. This is too long for the signal to directly drive most microprocessors

if you want to use the slow memory mode. Most microprocessors

require that the RDY or –WAIT signal be driven low earlier than this in the bus

cycle. Some require the wait request signal to be low one clock after –RD goes low.

The only solution to this problem is to artificially insert wait states to the bus cycle

until the –BUSY signal goes low. Some microprocessors, such as the 80188

family, have internal wait-state generators that can add wait states to a bus cycle.

The 80188 wait-state generator can be programmed to add 0, 1, 2, or 3 wait

states.

As shown in Figure 2.12, in Slow Memory mode the –BUSY signal goes high

just before the new conversion result is available; according to the datasheet, this

time is a maximum of 50 ns. For some processors, this means that the wait request

must be held active for an additional clock cycle after –BUSY goes high to ensure

that the correct data is read at the end of the bus cycle.

Current result is available on bus after read access time has elapsed 2:5 ms.

Processor Throughput

In many applications, the processor throughput is an important consideration. In

the imaging example just mentioned, most of the functionality was performed in

hardware because the available microprocessors could not keep up. As processor

speeds increase, more functionality is pushed into the software. There are several

key factors that you must consider to determine your throughput requirements.

Interrupts

How oftenmust the interrupts occur, and howmuch processing must be performed

in each interrupt service routine (ISR)? What is the maximum allowable latency for

servicing an interrupt?Will interrupts need to be turned off for an extended length

of time, and how will that affect the latency of other interrupts? You may find that

you need two (ormore) processors—one to handle high-speed interrupts with short

latency requirements but low complexity processing needs, and another to handle

low-rate interrupts with more complex processing requirements.

Interfaces

What must the system talk to? How will the data be passed around or get to the

outside world? How much hardware support will there be for the interface and

how much of the functionality will be performed in software? To take a simple

example, an I2C interface that is implemented on a microcontroller by flipping

bits in software will impact overall throughput more than an I2C interface that is

implemented in hardware. This issue will likely be related to the interrupt considerations,

because the interface will probably use interrupts. (If you don’t know

what I2C is, it will be covered in Chapter 2.)

Hardware Support

An imaging application that has a direct memory access (DMA) controller to move

large amounts of data around will not need as much processor horsepower as one

that has to move the data in software. A processor that has to move the data in

software but has some kind of block-move instruction in the hardware will

probably be faster than one that has to have a series of instructions to construct

a loop. Similarly, if the CPU has an on-chip floating point unit (FPU) coprocessor,

then floating point operations will be much faster than they would be if they had

to be executed in software

Processing Requirements

If you are working on an imaging application, having a processor move the data

from one process (such as the camera interface logic) to another (such as filtering

logic) takes some degree of processing. If the processor has to actually implement

the filtering algorithm in software, this takes a lot more processing horsepower. It

is amazing how often systems are designed with little or no analysis of the amount

of processing the CPU actually has to do.

Operating System Requirements

If you use an operating system (OS), how long will interrupts be turned off? Is

this compatible with the interrupt latency requirements? What if the OS occasionally

stops processing to spend a few seconds thrashing the hard disk? Will this

cause data to be lost? Does the system have real-time requirements that will make

a real-time operating system necessary?

Language/Compiler

If you plan to use an object-oriented language such as Cþþ, what happens when

the CPU has to do garbage collection on the memory? Will data be lost? Does

choosing this approach mean you have to go from a 100MHz processor to a

1GHz processor just to keep the garbage collection interval short?